اوکراین در جنگ نیابتی؛ اما پیروزی چیست؟

روشن است که جنگ اوکراین برای مدتی طولانی و شاید سال‌ها ادامه خواهد یافت. یک تحلیل از مرکز سلطنتی خدمات متحد بریتانیا ماه گذشته تأکید کرد، مسکو خود را برای جنگی سخت و طولانی آماده می‌کند. در مقابل می‌بینیم در این سوی اقیانوس اطلس درباره لزوم حمایت واشنگتن و پیمان ناتو از اوکراین برای بردن جنگ اجماع وجود دارد. با این حال، هیچ کسی معنای «پیروزی درجنگ» را توضیح نمی‌دهد.
ازسوی دیگر شماری از کارشناسان می‌گویند، آنها براین باورند که واشنگتن باید به اوکراین کمک کند تا از حاکمیت خود بر خاکش دفاع کند- اما درکدام مناطق؟ آیا پیروزی بدین معناست که اوکراین شبه جزیره کریمه و دونتسک را که پوتین سال 2014 برآنها مستولی شد برگرداند؟
گفتنی است وزرای خارجه کشورهای عضو گروه هفت روز 7 آوریل از مسکو خواستند، همه نیروهای نظامی خود را از « سراسر خاک داخل مرزهای به رسمیت شناخته شده بین‌المللی» اوکراین خارج سازد. و به نظرمی‌رسد این شامل جزیره کریمه و دونتسک بشود.
و درهمین راستا، مؤسسه معتبر «شورای آتلانتیک» ماه پیش از دولت بایدن خواست تا حاکمیت روسیه برهیچ بخشی از خاک اوکراین را نپذیرد. و فصلنامه پرنفوذ «فارن افرز» همین ماه مقاله‌ای منتشرساخت که درآن توصیه می‌شود، واشنگتن نباید به اوکراین فشار بیاورد تا برای رسیدن به راه حل مذاکره کند. همچنین روزنامه «واشنگتن پست» از دولت بایدن خواست، «بالاترین سطح جدیت» را نشان دهد. تا به این لحظه به نظر می‌رسد دولت بایدن به این توصیه بلکه فراتر از آن عمل کرده است. ازسوی دیگر وزیر دفاع اوستن پس از دیدارش از کی‌یف در روز 24 آوریل اظهار کرد، ایالات متحده به دنبال تضعیف روسیه و جلوگیری از بازسازی توان نظامی آن است. باید با خود صادق باشیم: ارتش روسیه بسیار ضعیف‌تر از آن است که تصورمی‌کردیم و توان استیلا بر کی‌یف را ندارد و مطمئناً نمی‌تواند به ورشو یا برلن برسد.
و با این حال اوستن گفت، امریکایی‌ها می‌خواهند مانع روسیه از بازسازی قدرت خود بشوند و اوکراین بخشی از این استراتژی را تشکیل می‌دهد. در این راستا دولت بایدن از کنگره خواست با کمک‌های بیشتر به ارزش 33 میلیارد دلار به اوکراین از جمله 20 میلیارد دلار کمک نظامی موافقت کند.(گفتنی است بودجه نظامی روسیه درسال 2021 حدود 62 میلیارد دلار بود).
ازسوی دیگر کنگره با این کمک موافقت خواهد کرد. علاوه برآن دولت بایدن به رسانه‌های امریکایی خبرداد، دستگاه‌های اطلاعاتی امریکا به اوکراین کمک کردند تا ناو «موسکوا» را منهدم سازد و اطلاعات جاسوسی مفیدی از میادین جنگ ارائه داده‌اند.
در طرف مقابل وزیرخارجه روسیه لاوروف روز 26 آوریل هشدار داد که ناتو وارد جنگ نیابتی علیه مسکو شده است.
عضو حزب دموکرات کنگره سث مولتون که درسال2020 خود را نامزد ریاست جمهوری کرد و قصد دارد باردیگر نامزد شود، روز 7 می به شبکه «فاکس نیوز» گفت، واشنگتن «به شکل اساسی در وضعیت جنگ» با روسیه قراردارد و این دیدگاه را که جنگ اوکراین نیابتی است تأیید می‌کند.
ایالات متحده در طول چهار دهه از زمان جنگ سرد، به هیچ وجه وارد جنگ نیابتی در نزدیکی مسکو نشده است. و بعید نیست که پوتین برای جنگی طولانی آماده شود به خصوص که برخی کارشناسان نسبت به گسترش جنگ هشدار می‌دهند. و نکته قابل توجه اینکه روسیه اقدام به حمله به زیرساخت‌های حمل و نقل در اوکراین می‌کند که تجهیزات نظامی غربی را به خطوط مقدم اوکراین منتقل می‌کنند.
بسیاری پیش‌بینی می‌کنند روسیه دست به حملات بیشتری به شهرهای اوکراینی و زیرساخت‌های ارتباطی خواهد زد. پوتین اما از سرازیر شدن شمار بیشتری پناهجو به سمت اروپا و مشکلات سیاسی ناشی ازآنها استقبال می‌کند به خصوص اگر بالا رفتن قیمت جهانی سوخت موجب رکود اقتصادی در اروپا بشود. علاوه براین برخی تحلیل‌گران مانند استیون والت از دانشگاه هاروارد بر ضرورت توجه به تهدیدهای روسیه در به کارگیری اسلحه اتمی تأکید می‌کنند.
برای اجتناب از خطرات شعله‌ور شدن جنگ طولانی مدت، باید راه حل مذاکره‌ای همراه با دادن امتیاز از سوی همه اطراف وجود داشته باشد. و تا به امروز روشن نیست که پوتین آماده دادن امتیاز است. همچنین نمی‌توان تصور کرد از شبه جزیره کریمه خارج شود. و بی‌شک رئیس جمهوری زلنسکی با درخواست پوتین برای کاهش ارتش اوکراین موافقت نمی‌کند.
از طرف امریکایی، تضعیف روسیه در طولانی مدت منجر به تأخیر کاهش تحریم‌ها و محدودیت‌های تجارتی و تکنولوژیکی بر اقتصاد روسیه می‌شود. ایالات متحده می‌خواهد به تقدیم کمک‌های نظامی به ارتش اوکراینی ادامه دهد حتی اگر اوکراین عضو ناتو نباشد.
اما اگر پوتین خود را در مواجهه با دشمنی ابدی از سوی اوکراین و غرب ببیند، هیچ انگیزه‌ای برای تلاش جهت محقق ساختن ثبات جهانی نخواهد داشت. و تاکنون هیچ بحث و بررسی‌های قابل توجهی پیرامون مسائل طولانی مدت در واشنگتن نمی‌بینیم، چرا که مقامات و مراکز تحقیقاتی تنها در باره پیروزی در جنگ سخن می‌گویند با هرمعنایی که داشته باشد.
رئیس جمهوری چین که اوضاع را از دور دنبال می‌کند، نمی‌تواند از شکست نظامی روسیه خوشحال باشد. گفتنی است رئیس جمهوری بایدن به همتای چینی خود هشدار داد از دادن کمک‌های نظامی یا اقتصادی به روسیه پرهیز کند وگرنه چین نیز با تحریم‌ها و محدودیت‌هایی در بازارهای صادرات به اقتصادهای بزرگ دیگر روبه رو می‌شود.
مسکو و پکن در ماه فوریه اعلام کردند، دوستی آنها نامحدود است، اما سه ماه بعد پکن دریافت که به آن بازارهای صادراتی نیازدارد. به همین دلیل، دست‌کم در حال حاضر به این نتیجه رسید، باید حد و مرزهایی برای دوستی با روسیه داشته باشد.
همچنین پکن باید بفهمد کمک‌های نظامی امریکا به اوکراین به نیروهای امریکایی و نیروهای متحدش در آسیا نمی‌رسند. و بدون شک رهبران چین به این فکرمی‌کنند که چطور کشورهای کوچکی مانند ایران روزی به عنوان نماینده چین در مواجهه با ایالات متحده تبدیل شوند.