گنجینه‌های الفاو

اداره میراث پادشاهی عربی سعودی در اواخر ژوئیه اعلام کرد که یک تیم علمی سعودی به همراه کارشناسان بین‌المللی موفق شده‌اند بسیاری از اسرار سایت باستانی الفاو، پایتخت باستانی پادشاهی کنده، در اطراف صحرای الربع الخالی، در حدود 100 کیلومتری جنوب وادی الدواسر را کشف کنند.
کار حفاری محوطه باستانی الفاو با تیم علمی مشترک سعودی به همراه تعدادی از کارشناسان خارجی آغاز شد و یک برنامه کاری کاملاً مطالعه شده را تهیه کردند که با انجام مجموعه‌ای یکپارچه از بررسی‌های باستان‌شناسی با استفاده از جدیدترین ابزار مختلف فنآوری در زمان ما آغاز می‌شود. در میان بررسی‌هایی که در محوطه باستان‌شناسی الفاو انجام شد، می‌توان به بررسی‌هایی با عکس‌برداری هوایی، اعم از ماهواره یا هواپیمای بدون سرنشین، علاوه بر بررسی‌های توپوگرافی و نوری، بررسی با استفاده از فناوری سنجش از دور، رادار و ... اشاره کرد. فنآوری اسکن لیزری و بررسی‌های ژئوفیزیکی در نهایت، بررسی سنتی باستان‌شناسی با کار کاوشگرهای باستان‌شناسی برای آزمایش محل و لایه‌های خاک دنبال شد.
در نتیجه بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه الفاو، بسیاری از اسرار این منطقه باستان‌شناسی فاش شد، از جمله کشف منطقه‌ای که در آن مناسک مذهبی در نمای صخره‌ای کوه‌های طویق معروف به «خشم قریة» انجام می‌شود ، جایی که بقایای یک معبد سنگی با بقایای سکوی نذری و بسیاری دیگر از کتیبه‌های مذهبی کشف شد. این کشف آموزه‌های دینی شهر باستانی الفاو را روشن می‌سازد. بقایای سکونتگاه‌های انسانی مربوط به دوره نوسنگی در حدود 6000 سال قبل از میلاد نیز کشف شد. مأموریت مشترک سعودی بیش از 2807 مقبره کشف شده در این مکان را ثبت و مستند کرد که در شش گروه طبقه بندی شده بودند و قدمت آنها به دوره‌های مختلف بازمی گردد.
در مورد مهم ترین اکتشافات این منطقه، کشف کتیبه‌ای برای خدای «کهل» در معبد جبل لحق از شخصی به نام « وهب الات» از خاندان «ملحه» جرهائی‌ها یعنی از شهر الجرهاء است. اهمیت کتیبه این است که نام یک فرد و خانواده‌اش از شهر الجرهاء را ذکر می کند، در حالی که کتیبه در معبد جبل لحق که در منطقه الفاو یافت شده ارائه شده است. نوعی روابط و منافع متقابل بین دو شهر الجرها و الفاو بود که ممکن است ماهیت تجاری داشته باشد. این کتیبه همچنین حاکی از وجود تساهل مذهبی بین ساکنان دو شهر و احترام آنها به عقاید یکدیگر است، علاوه بر اینکه برخی از ساکنان شهر الجرهاء به پرستش «کهل» شهر الفاو می‌پرداختند. 
نکته عجیب در مورد شهر الجرهاء این است که در بسیاری از منابع تاریخی و باستان‌شناسی کهن نام آن ذکر شده و به شهری بزرگ و مهم در دنیای باستان به ویژه در اطراف منطقه آن دارد اشاره می‌کنند و با این وجود تعیین مکان الجرهاء همچنان یکی از رازهای تاریخی منطقه است و باستان‌شناسان همچنان تلاش می‌کنند الجرهاء و رازهایش را بیابند. شاید کتیبه تازه کشف شده در الفاو به روشن شدن بیشتر موقعیت این شهر کمک کند.
بررسی‌های باستان‌شناسی در محوطه الفاو، مساحت مناطق کشاورزی و مزارع باستانی الفاو را آشکار کرده است، که جای هیچگونه تردیدی در مورد غنای منطقه از نظر بسیاری از محصولات کشاورزی که به تامین امنیت زندگی ساکنان شهر کمک کرده، باقی نمی‌گذارد. سئوال اینجاست که ساکنان الفاو با وجود قرار گرفتن در منطقه‌ای که به عنوان خشک‌ترین و کم‌آب‌ترین منطقه جهان طبقه بندی می‌شود، چگونه توانسته‌اند این زمین‌های وسیع را زیر کشت ببرند؟ رازش آب سیلاب‌ها و باران است که با دقت فراوان مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت و مدیریت می‌شد و این را مخازن زیرزمینی که آب را جمع‌آوری و حفظ می‌کنند، نشان می‌دهد که باستان‌شناسان الفاو نشان دادند.