وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

گازوئیل روسی در سعودی

کپلر، آژانس ردیابی نفتکش‌ها داده‌هایی را منتشر کرد که نشان می‌دهد سعودی در ده روز اول ماه مارس، مقادیر بی‌سابقه‌ای گازوئیل روسیه را در حدود 2.5 میلیون بشکه وارد کرده که بالاترین میزان در شش سال گذشته است.
این به چه معناست؟
اولاً، این مسئله جدیدی نیست، زیرا طبق همان داده‌های کپلر، سعودی قبلاً مقادیری گازوئیل روسیه را در سال‌های گذشته مانند سال‌های 2020 و 2019 وارد کرده بود.
چرا پادشاهی در حالی که گازوئیل را در داخل تولید می‌کند از خارج از کشور وارد می‌کند؟ آرامکوی سعودی در بیانیه‌ای که توسط «بلومبرگ» منتشر شد، به این داده‌های کپلر پاسخ داد. این شرکت در آن بیانیه اعلام کرد که در تلاش است تا نیازهای خود را از منابع مختلف برای پاسخگویی به تقاضای داخلی تامین کند و افزود که این اقدام حتی قبل از بحران روسیه و اوکراین که سال گذشته آغاز شد انجام شده است.
این ما را به موضوع دوم می‌رساند و آن این است که کاری که آرامکوی سعودی انجام می‌دهد را نمی‌توان نوعی حمایت سیاسی از روسیه در نظر گرفت، بلکه یک اقدام کاملا تجاری است زیرا این شرکت از جاهای مختلف مواد نفتی را جستجو می‌کند و از تفاوت قیمت سود می‌برد.
به عنوان مثال، آرامکوی سعودی برخی از مشتقات نفتی را از بازارهایی که با قیمت‌های پایین‌تر به فروش می‌رسند، وارد می‌کند، از این مواد به صورت محلی استفاده می‌کند و آنچه را که در بازار جهانی تولید می‌کند با قیمت‌های بالاتر به فروش می‌رساند.
برخی در اینجا ممکن است بپرسند که چگونه می‌تواند گازوئیل یا سوخت موتور را با قیمت‌های پایین‌تر تهیه کند؟ برخی از پالایشگاه‌ها هستند که به دلیل کاهش تقاضا یا عوامل دیگر مازاد تولید دارند و به همین دلیل مجبور می‌شوند کالا را با قیمت کمتری بفروشند و در اینجا شرکت‌های بازرگانی نفت مانند شرکت بازرگانی نفت آرامکو می‌آیند و این مواد را با قیمتی کمتر از قیمت بازار جهانی وارد می‌کنند.
این شرکت با فروش این مقادیر در بازار جهانی با قیمت بالاتر سود می‌برد. گاهی برخی از پالایشگاه‌ها به دلیل افزایش الزامات زیست محیطی برای فروش در برخی بازارها مانند اروپا با مشکل مواجه می‌شوند، بنابراین آرامکوی سعودی از آنها خرید می‌کند و همزمان سوخت تولیدی خود را که مطابق با مشخصات اروپایی است با قیمت بالاتری به اروپا صادر می‌کند.
آرامکو در بسیاری از موارد واحدهای تولید گازوئیل یا برخی از پالایشگاه‌ها را برای تعمیر و نگهداری تعطیل می‌کند و به همین دلیل مجبور به واردات از خارج از کشور برای تامین تقاضای داخلی می‌شود.
در هر صورت آرامکو در ایام حج و عمره و حتی تابستان که شاهد افزایش شدید تقاضا است، مجبور به واردات دائمی است. در اینجا، آرامکو نه تنها گازوئیل، بلکه نفت کوره سنگین را نیز با قیمت‌های پایین خریداری می‌کند که از آن برای تولید برق استفاده می‌کند.
و فراموش نکنیم که روسیه گازوئیل را برای بارگیری در بنادر بالتیک با قیمت پایین فعلی حدود 30 دلار، کمتر از قیمت گازوئیل در بازار اروپا می‌فروشد، با توجه به اینکه روسیه خود به جای انباشت گازوئیل پس از اروپا، نیاز به دفع گازوئیل دارد بعد از آنکه اتحادیه اروپا تصمیم گرفت واردات خود را از این کشور ممنوع کند و سقف قیمتی بر واردات کشورها اعمال کند که بشکه‌ای 100 دلار برای گازوئیل و 45 دلار در هر بشکه برای نفت کوره سنگین است.
با توجه به این شرایط ژئوپلیتیکی، رسانه‌ها به راحتی می‌توانند این موضوع را به عنوان یک سنت جدید تلقی کنند و موضوع را به گونه‌های مختلف تفسیر کنند، در حالی که در واقع همه کشورهای خارج از اتحادیه اروپا محصولات روسی را به دلیل قیمت پایین آنها خریداری می‌کنند.
اما آنچه قابل توجه است این است که حرکت مشتقات نفتی در سال جاری تغییر زیادی خواهد کرد و شاهد حرکت بیشتر گازوئیل خلیج به سمت غرب سوئز خواهیم بود و شاهد تسلط بیشتر دیزل روسیه بر منطقه سوئز شرقی خواهیم بود و این برای ثبات بازار جهانی و قیمت‌ها مهم است، زیرا غیبت منابع روسیه از بازار جهانی برای مصرف‌کنندگان مضر است.