انعام کجه جی
روزنامه نگار ونویسنده
TT

زیبا ساختن، زشت کردن

از طریق تلفن نکته‌های ظریف و داستان‌هایی به من می‌رسد برای بالا بردن روحیه. آدمی پس از شصت سالگی نیاز به جرثقل هزار اسب نیاز دارد. آخرین چیزی که به دستم رسید، ویدیوی کوتاهی بود که در آن هنرپیشه و مانکن سابق ایزابلا روسلینی صحبت می‌کند تا بگوید، روزگار تغییر کرده است. بیش از بیست سال با شرکت مشهور فرانسوی تهیه کننده لوازم آرایشی همکاری کرد. خطوط زیبای چهره‌اش سفیر همه محصولات شرکت بود از کرم و رنگ. اما وقتی سنش از چهل سال گذشت قراردادش را تمدید نکردند. او براساس مفهوم عمومی، دیگر جوان نبود. در نتیجه دیگر مناسب چهره شرکت نیست. مانکن متولد ایتالیا حس کرد دیگر زنی تاریخ مصرف گذشته است.
در این ویدیو ایزابلا به ما خبر می‌دهد که از تماس مدیران شرکت شوکه شده وقتی از اودرخواست کردند به همکار با آنها برگردد و برای تبلیغ محصولات‌شان با آنها کار کند. تماسی پس از 23 سال بی نیازی از او. به آنها پاسخ داد:«من در نیمه دهه ششم عمرم هستم... صبر کنید و عکس جدیدم را ببینید پیش از آنکه قرارداد را امضا کنید». مدیر جدید شرکت به او گفت که نگاه زن‌ها تغییر کرده و آنها نمی‌خواهند زن‌هایی را از دست بدهند که سن و سال جوانی را سپری کرده‌اند. یعنی یک بازی بازاریابی برای گسترش دایره مشتریان با پوشش نیت‌های خیرخواهانه.
ایزابلا روسینی کیست؟ برای کسی که او را نمی‌شناسد بگویم، او مانکن سابق است و هنرپیشه و کارگردان با ده‌ها نقش سینمایی و تلویزیونی. اما شهرت بزرگ‌تر او از اینجاست که او دختر ستاره سوئدی هالیوود اینگرید برگمن است؛ نسبتی که پیدا و پنهان دارد. دختر نمی‌تواند با مادر سه اسکاری‌اش مسابقه بدهد. هنرپیشه‌ای با چهره‌ای که در حافظه تاریخ پرده نقره‌ای حک شده با کارگردانانی مانند هیچکاک و ژان رنوار و سیدنی لومیت و ونسنت منیلی و اینگمار برگمن. چه کسی چشم‌های لیزا را فراموش می‌کند، قهرمان فیلم «کازابلانکا» وقتی که با همفری بوگارت خدا حافظی می‌کرد؟
سال 1948. پس از تماشای فیلم ایتالیایی «رم شهر بی دفاع» انگرید نامه‌ای مختصر به کارگردان آن فیلم نوشت و خطاب به او گفت:« آقای روبرتو روسلینی عزیز، دو فیلم از فیلم‌هایت را تماشا کردم و بسیار خوشم آمد. اگر به هنرپیشه‌ای سوئدی نیاز داشتی که انگلیسی را روان صحبت می‌کند و زبان آلمانی را فراموش نکرده و فرانسه‌اش خوب فهمیده نمی‌شود و از زبان ایتالیایی جز کلمه دوستت دارم بلد نیست، من آمادگی دارم در یکی از فیلم‌هایت بازی کنم». آن زمان برنده یکی از جوایز اسکارش شده بود.
روسلینی برای همکاری در فیلم «استرومبولی» دعوتش کرد که قصد آماده کردنش را داشت. طی هفت سال از هم جدا نشدند. هرکدام‌شان شریک سابق زندگی خود را ترک کرد و با هم ازدواج کردند. داستان عشق صاعقه‌وارشان 5 فیلم و 3 دختر ثمر داد از جمله ایزابلا. کلیسای کاتولیک توفانی شد به این دلیل که عروس پیش از ازدواج حامله بود. هالیوود از ستاره زیبایش خشمگین شد و دیگر در ایالات متحده مورد علاقه نبود. اما او در سال 1957 پیروزمندانه برگشت تا اسکار را برای نقشش در فیلم «اناستازیا» بگیرد.
سرنوشت چنین مقدر کرده بود که بعدا انگرید برگمن مادرزن کارگردان مشهور امریکایی مارتین اسکورسیزی بشود. مارتین با دخترش ایزابلا ازدواج کرد. دختر با شور و هیجان بین سینما و تلویزیون رفت و آمد می‌کرد و تلاش می‌کرد به مادرش برسد. اما موهبت مانند زیبایی گذرا در طول زمان به ارث نمی‌رسد. انگرید در سال‌های آخرعمرش از سرطان سینه رنج برد و تابستان 1982 درگذشت. اواخر آگوست به دنیا آمد و در همان روز از همان ماه فوت کرد. 67 سالش بود. هم‌سن امروز دخترش ایزابلا. قطعه کوچک سفالی با نام مجردش پشت علف‌های هرز در قبرستانی در شمال استکهلم وجود دارد.
پیش از خاموش شدنش، نقش نخست وزیر اسرائیل گولدا مائیر را برای تلویزیون بازی کرد. کارشناس گریم ناچار شد خطوط چهره‌ انگرید برگمن را زشت کند تا مناسب آن شخصیت باشد.