سمير عطا الله
نویسنده و روزنامه‌نگار لبنانی، در روزنامه‌های النهار و دو مجله الاسبوع العربی و الصیاد لبنانی و روزنامه الانباء کویتی فعالیت کرده است
TT

ننگ فیلسوفان 

بشر هرگز چنین شرمساری را به خود ندیده است: نه ننگ خیانت، نه شرم از قتل و نه شرم از دزدی. بشریت بی عدالتی مانند این ستم یا اپیدمی پایداری مانند این همه گیری را ندیده است. فطرت بشر دچار چنین تحریف‌های بیمارگونه‌ ای نشده که قرن‌های متمادی گریبان مردم را گرفت و برده‌ داری، تجارت برده یا چیزی بسیار کمتر از آن نامیده شد. با «بردگان» بسیار بدتر از چارپایان رفتار می‌شد. در مخازن کشتی‌ ها مانند گله حمل می‌شدند. و دهها هزار نفر از آنها بر اثر خفگی و نه غرق شدن جان خود را از دست دادند، همانطور که اکنون برای بردگان عصر اتفاق می‌افتد.
آن جنایت جمعی در همه جا با نام مرد سفیدپوست و با برخی از عرب‌ها که در آفریقا ساکن شدند گره خورده بود، اما بزرگترین عامل این جنایت خود آفریقایی بود. اینکه مسئولیت تعقیب مردم خود را در بیشه‌ها و جنگل‌ها بر عهده بگیرد و آنها را با ضرب و شتم و چوب براند تا در بنادر بفروشد. با تأمل در تاریخ و صحنه‌های این جنایات نابخشودنی، متوجه می‌شویم که یکی از بدترین نمادهای آن، پدران فلسفه غرب در یونان باستان، به‌ویژه دو پدر اصلی آن، ارسطو و افلاطون بودند که هر یک از آنها برده داشتند و با اشتیاق از این ایده دفاع می‌کردند.
افلاطون در «جمهوری فاضله‌اش» چیزی نیافت که مانع از بردگی انسان توسط انسان شود. و زمانی که آتن نماد شهر غربی و سرزمین والاترین ارزشها بود، به برده‌داری خود افتخار می‌کرد. بنابراین، مرد سفید هنگام هجوم به سواحل این قاره، هیچ آسیبی در به بردگی گرفتن میلیون‌ها فرد نیافت. این وحشی‌گری توسط بزرگان قبایل و خود مردم آفریقا پذیرفته شد. آنها برده داری را بخشی از زندگی و تجارت خود به حساب آوردند. و این نگاه وحشیانه به انسان با افزایش حضور امپراتوری در این قاره و گسترش روابط تجاری در این سطح از انحطاط شکل گرفت.
معاملات بین سفیدپوستان و بازرگان آفریقایی حتی با ورود این قاره به مراحل اولیه استقلال متوقف نشد. هنوز خائنانی وجود داشتند که همه چیز را از معادن طلا و نقره گرفته تا کارگران اجباری به استعمارگر می‌فروختند. و هنگامی که جنگ‌های معادن در دهه شصت آغاز شد، بسیاری از مبارزان در فروش آزادی و وطن همدست شدند و فساد از شراکت بین خائن و استعمارگر به انحصار مبارزان وجدان فروش تغییر کرد. حتی پس از طلوع خورشید نلسون ماندلا، قاره سیاه همچنان در بلایای گذشته دست و پا می‌زند. مرد سفید پوست دوباره بدون ماسک ظاهر می‌شود و پرچم «واگنر» و مزدوران جدید را برافراشته می‌کند.