عدالت... بعد چه؟

دادگاه کیفری بین‌المللی دستور بازداشت نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، وزیر دفاع پیشین او یوآف گالانت و فرمانده «حماس»، محمد الضیف، را به اتهام جنایاتی که ادعا می‌شود در غزه مرتکب شده‌اند، صادر کرده است. آیا این اقدام عدالت را محقق و بحران را حل می‌کند؟
شاید این تصمیم دادگاه کیفری بین‌المللی برخی را برای مدتی خوشحال کند، اما بدون شک وضعیت را در غزه و لبنان پیچیده‌تر خواهد کرد و نتانیاهو را به تشدید اقدامات بیشتر وامی‌دارد، همان‌طور که پس از عملیات هفتم اکتبر انجام داد. عملیاتی که او را از فردی تحت تعقیب برای عدالت در اسرائیل به «رهبر ملی» تبدیل کرد.
امروز محبوبیت نتانیاهو در اسرائیل افزایش یافته و حمایت بیشتری پیرامون او شکل گرفته است، زیرا او به‌عنوان مردی تصویر می‌شود که به‌تنهایی در برابر «همه دشمنان اسرائیل» ایستاده است. و مشخص است که نتانیاهو از هر فرصتی برای بقای سیاسی و نمایش خود به‌عنوان یک رهبر، حتی به بهای خون و ویرانی، بهره‌برداری می‌کند.
با وجود همه این‌ها، تصمیم دادگاه کیفری فاقد قدرت اجرایی و عدالت واقعی است و به جای کمک به حل بحران‌ها در غزه و لبنان، جنجال بیشتری برمی‌انگیزد. این تصمیم میان اسرائیل و «حماس» تساوی قائل شده و به نظر می‌رسد که یک تصمیم سیاسی است که به‌دنبال ایجاد تعادل در مواضع مختلف است.
این تصمیم برای همه طرف‌ها آزاردهنده است: برای کسانی که خواستار محاکمه رهبران اسرائیل برای پیروزی «حماس» هستند؛ برای غرب که عدالت را تحسین کرد زمانی که دادگاه کیفری بین‌المللی دستور بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را صادر کرد، اما اکنون بر سر دستور بازداشت نتانیاهو دچار اختلاف شده است.
این دادگاه پیش‌تر دستور بازداشت عمر البشیر، رئیس‌جمهوری سابق سودان، را صادر کرد که پس از آن به آفریقای جنوبی سفر کرد بدون اینکه بازداشت شود. همچنین در بازداشت معمر قذافی شکست خورد و اخیراً نیز نتوانست ولادیمیر پوتین را که به مغولستان سفر کرد، بازداشت کند.
هیچ‌کس نمی‌داند چگونه قرار است محمد الضیف، رهبر «حماس»، را بازداشت کند، فردی که اسرائیل پیش‌تر اعلام کرده بود کشته شده است. این باعث شد نتانیاهو با تمسخر بگوید که دادگاه دستور بازداشت برای یک جسد صادر کرده است!
سئوال دیگری نیز مطرح است: چرا فقط محمد الضیف؟ چرا سایر رهبران «حماس» شامل این حکم نمی‌شوند؟ آیا دادگاه اطمینان دارد که الضیف زنده است؟ یا این موضوع اهمیتی ندارد؟ و سپس، چرا نام یحیی السنوار در میان نیست؟
واضح است که هیچ‌کس با تحقق عدالت و اعمال شدیدترین مجازات‌ها علیه اسرائیلی‌ها یا رهبران «حماس» مخالفتی ندارد. آنچه در غزه رخ داده یک جنایت علیه بشریت به تمام معناست. همان‌طور که شاهزاده ترکی الفیصل در مقاله‌ای با عنوان «جنگ در غزه... شکست بزرگ» گفت: «برای موفقیت تلاش‌های جدید صلح، من معتقدم که باید تمامی رهبران کنونی «حماس»، تشکیلات خودگردان فلسطین و اسرائیل از تصدی هرگونه منصب سیاسی برای همیشه منع شوند.» من نیز به این فهرست رهبران «حزب‌الله» را اضافه می‌کنم.
بنابراین، چگونه می‌توان عدالت را محقق کرد؟ آیا تصمیم دادگاه کیفری بین‌المللی به توقف جنگ‌ها کمک می‌کند یا به تشدید آن‌ها، به‌ویژه از سوی نتانیاهو؟ چگونه می‌توان عدالت را محقق کرد در حالی که ایالات متحده، چین و روسیه دادگاه کیفری بین‌المللی را به رسمیت نمی‌شناسند و در شورای امنیت دارای حق وتو هستند؟
از این رو، تصمیم دادگاه کیفری بین‌المللی تمامی معادلات را به‌هم ریخته، سطح انتظارات را بالا برده و تمامی طرف‌ها، اعم از حامیان «حماس»، اسرائیلی‌ها و همچنین غرب، به‌ویژه ایالات متحده، را در وضعیت دشواری قرار داده است. از اینجا، سئوال باقی می‌ماند: عدالت...بعد چه؟