چهار نکته از دیدار محمد بن سلمان و ترامپ

با وجود انتقادهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از سلف خود جو بایدن، اما هر دوی آنان با سعودی روابطی قوی دارند. درست است که این رابطه با بایدن آغاز دشواری داشت، اما بهبود یافت و بعداً به بهترین مراحل خود رسید. راهبرد ریاض، حفظ رابطه تاریخی با واشنگتن است؛ چه دولت جمهوری‌خواه بر سر کار باشد و چه دموکرات. این همان چیزی است که ولی‌عهد سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان، در کاخ سفید بر آن تأکید کرد. این رابطه با یک دموکرات (رئیس‌جمهوری روزولت) آغاز، و با یک جمهوری‌خواه (رئیس‌جمهوری ریگان) شکوفا شد. اکنون نیز در بهترین مراحل خود با یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه است، و بی‌تردید کاخ سفید در آینده به اداره‌ای دموکرات منتقل خواهد شد.
نکته اول برای فهم رابطه ریاض و واشنگتن: به دنبال رنگ‌های سرخ و آبیِ متغیر (جمهوری‌خواه و دموکرات) نباشید. این اتحاد استراتژیک طی تمام این دهه‌ها به دلیل عوامل اقتصادی و سیاسی ادامه یافته است، نه از روی احساسات.
نکته دوم این است که کشورها، طبعاً در روابط خود به دنبال منافعشان هستند. ترامپ هنگامی که درباره «معاملات» سخن می‌گوید، خطابش به مخاطب داخلی آمریکاست؛ زیرا مشاغل بیشتر یعنی محبوبیت بیشتر. سعودی نیز از این رابطه بهره‌مند می‌شود. این همان چیزی است که ولی‌عهد گفت: ما سرمایه‌گذاری می‌کنیم نه برای رضایت رئیس‌جمهوری ترامپ یا آمریکا، بلکه برای یافتن فرصت‌های واقعی، نه خیالی. این فرصتها نیازهای اقتصادی آینده سعودی را تأمین می‌کنند. این هدف اساسی است و هر چیز دیگر چیزی جز جدل‌ها و حرف‌های بی‌اهمیت نیست.
نکته سوم در این دیدار، پاسخ ولی‌عهد سعودی درباره هدف رهبر «القاعده»، اسامه بن لادن، از انتخاب ۱۵ سعودی برای مشارکت در حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بود. هدف اصلی او تخریب رابطه بین ریاض و واشنگتن بود. بن‌لادن می‌دانست که سرنگونی دو برج به فروپاشی آمریکا نمی‌انجامد، اما ضربه زدن به این رابطه و شعله‌ور کردن جنگ میان غرب و جهان اسلام، هدف او بود. طرحی خبیثانه برای دامن زدن به آتش نفرت دینی. این طرح به‌سبب رابطه قوی میان دو کشور ناکام ماند. آنها توانستند از این بحران طوفانی عبور کنند. «القاعده» تضعیف شد، بن‌لادن کشته شد، و رابطه میان واشنگتن و ریاض اکنون در بهترین مراحل خود قرار دارد. خلاصه اینکه: نیروهای خیر بر نیروهای شر پیروز شدند. رؤیای گروه‌های افراطی، سازمان‌های تروریستی و میلیشیای فرقه‌ای، تضعیف این اتحاد است، و این کار را از طریق خشونت، تبلیغات و تخریب عمدی انجام می‌دهند. آنان می‌دانند که تضعیف رابطه ریاض – واشنگتن، میدان را برای گسترش نفوذ و تحکیم سلطه و ایدئولوژی‌شان باز می‌کند.
نکته چهارم از این دیدار، سخن درباره آینده است. سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی و تراشه‌های الکترونیکی، نوعی رقابت تمدنی برای ساختن آینده است. باید به یاد بیاوریم که ایدئولوژی‌های قوم‌گرایانه و دینی افراطی، و تلاش برای ساختن «رهبران»، همراه با شست‌وشوی ذهن مردم با توهمات، از دلایل سقوط و عقب‌ماندگی منطقه ما بود. در حالی که کشورهای آسیایی، برای نمونه، مسیر دیگری را برگزیدند و اقتصاد خود را ساختند و جوامعشان را توسعه دادند. از این رو، گفت‌وگوی ولی‌عهد سعودی و ترامپ درباره سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، سخنی درباره «صنعت آینده» و رقابت مشروع اقتصادی و علمی است.