میان نگرانی ایران و احتمال‌ بی‌پروایی آمریکایی

بی‌پروایی رژیم اشغالگر اسرائیل جدا از بی‌پروایی احتمالی آمریکایی نیست که ممکن است رخ دهد، باوجود اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، مبنی بر تمایل به حل بحران پیچیده با ایران از طریق مذاکرات، و سخنان مکرر او در خصوص تلاش برای حل مسئله با ایران از طریق مذاکره، اما این امر از تناقضاتی خالی نیست که موجب بی‌اعتمادی و نگرانی تهران شده است. او مذاکرات را به تحریم‌ها مرتبط کرده و تهدید به اقدام نظامی می‌کند، به عبارت دیگر، تمامی ورق‌های خود را بر روی میز گذاشته است.
از طرف دیگر، تل‌آویو؛ تنها هم‌پیمان ترامپ، اسرائیل را به سوی راه‌حل نظامی برای مقابله با هر آنچه که تهدید ایران می‌داند، از جمله تأسیسات نظامی سنتی، هسته‌ای و حتی اقتصادی، سوق می‌دهد. تلاش میان تل‌آویو و واشنگتن؛ یعنی میان دولت بنیامین نتانیاهو و دولت ترامپ، از نظر اهداف به طور اساسی با تلاش‌های دولت پیشین که در بیشتر موارد تلاش‌هایی برای مهار ایران بود، متفاوت است. اکنون تمامی احتمالات باز است... این همان چیزی است که روزنامه «وال استریت ژورنال»، به نقل از منابع اطلاعاتی، در پایان دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن تأکید کرده که اسرائیل به دنبال جلب حمایت دولت ترامپ برای اجرای حملات علیه ایران است.
نگرانی ایران واقعی است، چرا که مواضع ترامپ و اعضای دولت او متناقض و دارای ابعاد مختلف است. از یک سو، او تأکید می‌کند که ترجیح می‌دهد به توافق هسته‌ای برسد، اما هفته پیش یادداشت ریاست‌جمهوری را صادر کرد که سیاست تحریم‌های سختگیرانه علیه ایران را دوباره اعمال می‌کند و بر اراده خود برای ازسرگیری سیاست «فشار حداکثری» که در دوره ریاست‌جمهوری قبلی‌اش پیاده کرده بود، تأکید کرده است. از سوی دیگر، گزینه‌های تهران را محدود کرده و می‌گوید که ایران دو گزینه پیش‌رو دارد: یا توافقی مکتوب که متفاوت از توافق قبلی باشد، یا حمله نظامی. این موضوع خشم رئیس‌جمهوری ایران، مسعود بزشکیان، و تیم مذاکره‌کننده‌اش را برانگیخته است، که این وضعیت را در سالگرد انقلاب اسلامی ایران چنین بیان کرده است: «اگر ایالات متحده در مورد مذاکرات صادق است، چرا تحریم‌ها را علیه ما اعمال کرده است؟»
تهدید به گزینه نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران چیز جدیدی نیست، اما این بار جدی به نظر می‌رسد و صرفاً یک تهدید نیست. برای رئیس‌جمهوری ترامپ، رهبری ایران در وضعیت وحشت و نگرانی قرار دارد. ترامپ در مصاحبه‌ای با شبکه «فاکس نیوز» «وحشت ایران» را با ضربه‌ای که سیستم دفاع هوایی ایران از سوی اسرائیل در 26 اکتبر 2024 متحمل شد، مرتبط کرده و پیش‌بینی کرده است که «تهران به شدت می‌خواهد به توافقی دست یابد تا از حملات جلوگیری کند.»
رهبری ایران می‌داند که آنچه ترامپ از نتایج مذاکرات با ایران می‌خواهد شبیه به «توافق تسلیم» است که تمامی توانایی‌های سنتی، بالستیکی و هسته‌ای ایران و همچنین نفوذ آن را محدود می‌کند. این امر موجب شد رئیس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران، سردار مجید خادمی، بگوید که «ترامپ موضوع مذاکرات را با فریب و ترفند آغاز کرده و در تلاش است تا برنامه هسته‌ای ایران، سیستم موشکی و تسلیحات سنتی ایران را نابود کند» و اشاره کرد که مذاکره با واشنگتن اکنون با خطرات زیادی همراه است.
شک و تردید در نحوه رویکرد ترامپ به پرونده ایران، با تمام شاخه‌های نظامی، هسته‌ای و خارجی آن، باعث شد که رهبری ایران به شدت موضع بگیرد، که این موضع از بالاترین سطح رهبری یعنی از سوی آیت‌الله علی خامنه‌ای، صاحب فصل الخطاب، اعلام شد. خامنه‌ای موضع خود را به صراحت اعلام کرد و مذاکرات با واشنگتن را «ایده‌ای نادرست» دانست که «مشکلات ایران را حل نخواهد کرد»، اشاره کرد که تجربیات قبلی نشان داده که واشنگتن به تعهدات خود پایبند نیست، حتی زمانی که تهران امتیازات بزرگی ارائه داد.
ایران بین نگرانی و بی‌پروایی در جستجوی چیزی است که آن را از مواجهه با جنگ حفظ کند، اما در عین حال از امضای توافقی جامع که نفوذ منطقه‌ای‌اش را مشخص کرده و برنامه موشکی‌اش را محدود کند و به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای‌اش پایان دهد، امتناع می‌کند... این امر می‌تواند به نظام و انقلاب آسیب جدی وارد کند، به این معنا که ایران ممکن است در برخی پرونده‌ها امتیاز بدهد، اما نمی‌تواند بر سر «سه‌گانه»‌ای که مشروعیت انقلابی باقی‌مانده‌اش را حفظ کند، چانه‌زنی کند؛ مسأله‌ای که در درون ایران بحث‌های داخلی زیادی برانگیخته و تمامی احتمالات را باز می‌گذارد.