تفاوت میان ترامپ و نتانیاهو

پس از برکناری مایک والتز، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، گفته شد که نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، از این برکناری و از موضع ترامپ در قبال ایران و سوریه ناخشنود بوده است.
بی‌تردید، تفاوت زیادی میان پرونده هسته‌ای ایران و آنچه اکنون «پرونده سوریه» می‌نامم وجود دارد — البته نه در ذهنیت افسارگسیخته نتانیاهو. از این رو، اکنون این پرسش مطرح است: تفاوت میان ترامپ و نتانیاهو چیست؟ و هر یک چگونه می‌اندیشند؟
نتانیاهو می‌خواهد تا جایی که می‌تواند در قدرت بماند و از سرنوشت حتمی‌اش — یعنی زندان — بگریزد؛ و بر همین اساس رفتار می‌کند، هرچند ادعا دارد که در خدمت اسرائیل است و با افتخار می‌گوید که او کسی است که چهره خاورمیانه را دگرگون ساخته است.
در مقابل، ترامپ می‌کوشد دستاوردهایی کسب کند که مشروعیت جریان خود — اگر بتوان چنین نامید، یعنی «ترامپیسم» — را تثبیت کند؛ و اکنون او می‌گوید که معاونش، جی‌دی ونس، شایسته جانشینی اوست. این برخلاف نتانیاهو است که فقط از خودش سخن می‌گوید، نه از مردانش یا حزبش.
ترامپ می‌گوید که تمام جنگ‌ها — از اوکراین تا خاورمیانه — به این دلیل رخ داده که جهان به آمریکا تحت بایدن احترام نمی‌گذارد، و اگر او، ترامپ، رئیس‌جمهوری بود، این جنگ‌ها رخ نمی‌داد؛ پیش‌تر نیز اوباما را بابت پرونده هسته‌ای ایران و دیگر مسائل سرزنش می‌کرد.
نتانیاهو اما هیچ‌کس را سرزنش نمی‌کند، نه از آن رو که سیاستمداری حرفه‌ای یا محترم است، بلکه چون خودش شریک و بخشی از تمام آنچه رخ داده است. او کسی است که اجازه داد «حماس» به زیان تشکیلات فلسطینی تقویت شود، و غزه را در محاصره نگه داشت تا فقط اندکی نفس بکشد.
نتانیاهو با «حزب‌الله» بازی‌ای را پیش برد که من آن را «بازی نیمه‌ضربه» می‌نامم، تا لبنان را دچار شکاف نگه دارد. او کسی است که سقوط بشار اسد را «خط قرمز» اعلام کرد، و ۱۴ سال پیش واشنگتن را به این باور رساند. او اکنون می‌کوشد سوریه نوین را ویران کند و بافت اجتماعی‌اش را از هم بپاشد.
بسیار خوب، استراتژی ترامپ چیست، به‌ویژه با توجه به سخنان متناقض واشنگتن؟ فردی آگاه در منطقه به من می‌گوید که ترامپ در سخنانش تا دورترین نقطه پیش می‌رود — از ریویرا غزه گرفته تا تناقضات جنگ و صلح با ایران — تا دیگران را به ارائه راه‌حل‌هایی وادارد که پیش‌تر ناممکن یا غیرقابل‌قبول به نظر می‌رسید. هدف ترامپ، آن‌گونه که خود می‌گوید، خدمت به منافع ایالات متحده است. در حالی که نتانیاهو همانند رئیس یک باند رفتار می‌کند که جز منافع شخصی خود چیزی نمی‌بیند. و تفاوت میان آن دو بزرگ است؛ هرچند در خدمت به اهدافشان گاه تلاقی می‌کنند، اما اهداف ترامپ فراتر از منافع شخصی نتانیاهو است.
نتانیاهو می‌کوشد با زرنگی از راه‌حل‌ها در منطقه بگریزد، به‌ویژه از روند صلح؛ در حالی که ترامپ خواهان پایان دادن به پرونده هسته‌ای ایران، آغاز صلح ابراهیمی یا امثال آن است. او می‌خواهد نامش را به عنوان کسی که به آمریکا خدمت کرده و صلح آورده، جاودانه کند. او خواستار گسترش ترامپیسم است.
نتانیاهو در پی فرار از زندان است، و می‌خواهد از دست ورق‌هایی که پیش‌تر در منطقه بازی کرد و اکنون علیه خودش برگشته‌اند — از «حماس» تا «حزب‌الله»— انتقام بگیرد. او می‌خواهد پروژه هسته‌ای ایران را متوقف کند، اما با پشتیبانی آمریکا.
شاید این دو مرد در برخی اهداف همگرا باشند، اما بی‌تردید تفاوتشان بزرگ است: رئیس‌جمهوری ترامپ می‌خواهد نامش جاودانه شود و در آرزوی دریافت جایزه نوبل است، در حالی که نتانیاهو فقط می‌خواهد از زندان بگریزد و تا حد ممکن در قدرت بماند. خلاصه اینکه، ترامپ به دنبال دستاوردهاست، و نتانیاهو به دنبال بقا.