بدر بن عبد الله بن فرحان
وزير فرهنگ سعودی
TT

2020... سال خط عربی

با توجه به مسئولیت تاریخی پادشاهی عربی سعودی در حفظ و تقویت فرهنگ عربی  به عنوان مرکز تمدن عربی و اسلامی و سرزمین تمدن‌ها و گنجینه‌های عظیم فرهنگی، سال 2020 به عنوان سال خط عربی نامگذاری شد، همان انگیزه‌ای که کشورعزیزم-پادشاهی مغرب- را برآن داشت تا طرح قطعنامه‌ای را برای انتخاب روز جهانی زبان عربی به شورای اجرایی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد«یونسکو» در سال 2012 تقدیم کند و هزینه‌های اولین جشنواره که دو ماه پس از صدور قطعنامه روی داد را به عهده گرفت.
هرچند آن طور که ابن خلدون در کتاب مقدمه‌اش می‌گوید، خط« رتبه دوم دلالت زبانی را دارد» خط عربی از طریق داد وستد فرهنگ عظیم انسانی در قرون گذشته ناقل معرفت و فرهنگ بوده و به طور مستقیم و غیر مستقیم در ساخت تمدن‌های بشری مشارکت داشته است.
نیاکان ما به کارکرد ارتباطی خط عربی بسنده نکردند بلکه آن را وارد میادین هنرهای بصری در همه سطوح جوهری کردند و درآن زمان جای تنفسی برای هنرمندان مسلمانی به وجود آورد که آن را به آثار هنری جاودانه و جذاب بدل کردند.
به محض اینکه نگاهت به زیبایی‌ها تزئینی در خط عربی در حرمین شریفین، مساجد، بناهای تاریخی، قطعات فلزی و ظروف سفالی و تابلوهای هنری و کتاب‌های قدیمی می‌افتد، با خیال به دور دست‌ها سفرمی‌کنی جایی که ابداع و هنر و مناظر زیبا بی کرانه می‌شود.
در معماری نوین سعودی مثلا، ساختمان مرکز گفت‌وگوی ملی ملک عبدالعزیز در بزرگ‌راه شمالی در خروجی ششم در ریاض پایتخت تو را میخکوب می‌کند. بنایی که در تزئینش از خط عربی استفاده شده که به « سبک سلمانی» معروف است؛ سبکی که میان اصالت و به روز بودن جمع کرده است. از این نمونه‌ها بسیار است.
علیرغم میراث فرهنگی و هنری و معرفتی بزرگی که خط عربی با خود دارد و تأثیرات عمیقی که هویت و فرهنگ ما را تقویت می‌کند، تلاش‌های صورت گرفته-علیرغم اهمیت‌شان- کافی نیستند و نیازمند تلاش‌های بیشتر برای حمایت و امکان ابتکارهایی است که برای حضور خط عربی در سطح نهادها و افراد از طریق مشارکت‌ها و فعالیت‌ها و آگاه سازی در همه بخش‌ها ضروری اند.
وزارت فرهنگ شش هدف اصلی مشخص کرده که درسال خط عربی برآنها تمرکز می‌کند. با برجسته ساختن خط عربی به عنوان هنر ذاتی آغاز می‌کنیم. نقش پادشاهی عربی سعودی به عنوان پرورش دهنده، حامی و تقویت کننده خط عربی تقویت می‌شود. کاربرد خط عربی و تشویق آن در سطح نهادها و افراد و حمایت از متخصصان مستعد در خط عربی و نشر فرهنگ به کارگیری خط عربی در میان کودکان. همچنین همآهنگ‌سازی بخش‌های مسئول و ابتکارات فردی در خدمت به هنر خط عربی.
خط عربی در قرون گذشته مؤثر بود و از فرهنگ‌های جهان اثرپذیرفت. روانی‌اش ارزشی جوهری به آن بخشید و امکان روزآمد شدن و پیشرفت به آن داد. واین دروازه را به روی نسل ما و نسل‌های آینده باز می‌کند تا برای نوآوری و پیشرفت خط عربی تلاش کنند.
قصد نداریم صدها هزار خطاط داشته باشیم، بلکه می‌خواهیم نسل‌های آینده اهمیت خط عربی را درک کنند و به ادامه بخشش هنری و فرهنگی و شناختی آن کمک کنند؛ آنچه که موجب بهبود نوشتن خط عربی به طور مستقیم یا در دراز مدت می‌شود.
داستان فرهنگ ما با خط عربی از مرزهای سنتی می‌گذرد؛ ماجرای تمدن و میراث فرهنگی و زندگی است. و تقویت حضور آن و پرتو افکنی بر جنبه‌های ابداعی و هنری و معرفتی‌اش یک وظیفه فرهنگی است که بر دوش همه کسانی قرار دارد که در بخش‌های فرهنگی کار می‌کنند، خواه فرد باشد یا نهادهای عمومی و خصوصی یا بخش سوم.