عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

جنگ میان حاکمیت و هک

حقوق ورزشی، مسیر هوایی هواپیماها، رسانه‌ها و «سوشیال مدیا» و دیگر مسائلی که قطر با آنها جهان را مشغول کرد و در جبهه‌های «ایکایو» سازمان جهانی هواپیمایی ، «ایاتا» و «فیفا» و فدراسیون فوتبال قاره «آسیا» و اتحادیه شبکه‌های تلویزیونی «اسپو» تا سازمان «اوپک» جنگید و وقتی دراعتراضات شکست خورد، عقب نشینی کرد!
از سال 2018 به دنبال شکایتی است که به سازمان تجارت جهانی علیه پادشاهی عربی سعودی درباره حق پخش تقدیم کرد. هیئت منصفه چندین رأی در125 صفحه صادرکرد که وزیر قطری آن را پیروزی پرطنینی پس از راه طولانی دادرسی خواند.
وقت زیادی را درجست‌وجوی پیروزی پرطنین هدر دادم. مهم‌ترین نکته گزارش این است که اقدام سعودی در ممنوع ساختن پخش تلویزیونی قطری را حق آن درملاحظات امنیتی و سیاسی دانسته وقتی که رابطه‌اش را با آن کشور قطع کرد. این مهم‌ترین فراز آن گزارش است علاوه براینکه تهمت هک کردن وسرقت را رد کرده، اما بقیه ادعاهای دیگر فرعی‌اند مانند؛ تعقیب هک کننده‌ها یا نتایج داخلی آن. مهم‌ترین پیروزی قطر به قول خودشان این است که سعودی به اندازه کافی با هکرها برخورد نکرده است. دلایل آن به چند « توئیت» و 7 کافه و مرکز عمومی در جده استناد کرده بود که گفته می‌شود مشتریان آنها « پی اوت کیو» با مضمون هک شده را تماشا می‌کردند! چه تهمت خطرناکی در زمانی که کافه‌هایی درلندن و پاریس پر از پخش برنامه‌های سرقتی از شبکه‌های کارتی‌اند. دراینجا کمیته داوران خواستار اجرای قانون برای ممنوعیت تماشای محتوای سرقتی شدند و این توصیه‌ای است که متناسب همه ماست چون بخش عظیمی از آثار نوشتاری و فیلم‌هایی که پخش و نوشته می‌شوند سرقتی‌اند، در کشورهای منطقه به طور رایگان خوانده می‌شوند و این مسئله فقط شامل مسابقات رئال مادرید و بارسلونا نیست. و برای اجرای قانون ضد هک به لشکرهایی از مأموران پلیس برای تعقیب متخلفان درهمه کشورهای جهان نیاز داریم.
درهرحال پیروزی پرسروصدا این بود که داوران کمیته سازمان تجارت جهانی براین نظرند، آنچه سعودی برای امنیتش زیانبحش ببیند به حق حاکمیتی آن برمی‌گردد. و این یک حکم تاریخی است چون برای بسیاری از کشورهای جهان مهم است، کشورهایی که امروزه درشبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای مانند «فیسبوک» و «انیستاگرام» و «نتفلیکس» با هم مجادله می‌کنند. بدتر ازآن برای قطر این است که حتی به یک دلار از یک میلیاردی که مطالبه می‌کرد نرسید.
نیمه دوم ماجرای «بین اسپورت» نامشخص است، همه می‌دانند که محتوای آن هک می‌شود. نامشخص اینکه این شبکه حقوق کشورهایی را که درآنها پخش می‌کند، می‌دزدد. قطر وقتی شرکت «بین اسپورت» را خرید و از شرکت بدنام «الجزیره الریاضیه» خلاص شد درعمل به 18 کشور عربی تعدی کرد چون بدون اجازه آنها پخش درآسمان‌هایشان را خرید. با فدراسیون‌های ورزشی اروپایی قرارداد امضا کرد بدون آنکه اجازه کشورهای هدف را برای مشارکت در پخش داشته باشد و برفضای گسترده‌ای از اقیانوس تا خلیج عربی مسلط شد؛ شاید به استثنای مصر که توافقی با شرکتی برای بازپخش درمقابل پرداخت هزینه بست. فدراسیون‌های ورزشی انگلیس و اسپانیا و غیره که حق پخش را فروخته بودند سکوت کردند چون مبلغ بیشتر ازانتظارشان بود. اما در اروپا «بین اسپورت» قطر نتوانست همان کار را انجام دهد، برای نمونه در آلمان و ایتالیا با اینکه همسایه فرانسه‌اند موفق به پخش نشد چون شرکت‌های دیگری حق پخش را دارند، دربریتانیا «اسکای اسپورت» و «پی تی» و دیگران.
مقامات ورزشی و دولتی در 18 کشور عربی به قطر اجازه نداده‌اند به جای آنها امضا کند خواه در قراردادهای پخش یا حقوق آگهی‌های تجاری. این سرقت است که باید مورد بازخواست قرار گیرد نه تعقیب کردن کافه‌های خاطی.
برای به دست آوردن حق پخش دراین کشورها قراردادهای کلان مالی بست که به بازار رقابت درتماشای تلویزیونی آسیب زد و مؤسسه‌های ورزشی عربی را از رقابت محروم ساخت. دلیل این بود که ارقام قراردادها با بازار عربی از جهت درآمد از محل آگهی‌ها و اشتراک تناسب ندارند، مسئله‌ای که این گمان را تقویت می‌کند این بخشی از یک برنامه سیاسی است که هیچ ربطی به ورزش واقعی ندارد.