عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

آیا صنعت توریسم را نابود می‌کنند؟

مکررترین پرسش درباره گشودن راه‌های هوایی به سوی جهان و مسافرت است، چرا این همه برای سوارشدن به هواپیماها سخت‌گیری می‌شود با اینکه ما به دفترکار و کافه و بانک و پارک‌ها می‌رویم؟ پس این همه سخت‌گیری برای چه درحالی که می‌توان به اعمال پروتکل‌ها درآسمان مانند زمین بسنده کرد؛ فاصله‌گذاری، ماسک زدن و ضدعفونی کردن؟

اول اینکه فراموش نکنیم هواپیمایی گناهکار اصلی درشیوع ویروس «کرونا» درسراسر کره زمین است. این بخش از صنعت حمل و نقل بیماران را به ایران منتقل کرد و ویروس از آنجا شیوع یافت و بعد کل منطقه ما را فراگرفت. از طریق هواپیمایی به ایتالیا رفت و کل قاره اروپا را فراگرفت و از نیویورک وارد امریکا شد، ترمینال هوایی که برای دوماه از صدها مبتلای رسیده از ووهان استقبال کرد و به نوبه خود در شیوع ویروس در پنجاه ایالت امریکا کمک کرد.

هواپیمایی شایسته لقب ناقل هوایی ویروس «کرونا» شد و درنتیجه درمعرض اقدامات مجازات کننده بیشتری قرارگرفت و هنوز هم ادامه دارند.

از حجم سخت‌گیری در مسافرت کاسته نمی‌شود مگر زمانی که درمان و واکسن‌هایی پیدا شوند که اثرگذاری خود را درمحو این ویروس نشان دهند پیش از آنکه بشریت را محوکند و این به احتمال زیاد یک سال دیگر وقت می‌برد. واکسن‌ها پس از اینکه در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند باید تن به آزمایش‌های طولانی بدهند تا اطمینان حاصل شود که ازعهده نابودی آن ویروس برمی‌آیند. درست است که واکسن‌ها موفق شده‌اند خطرناک‌ترین بیماری‌های تهدید کننده بشریت را نابود کنند، بیماری‌هایی مانند آبله، حصبه، دیفتری و فلج اطفال. اما چندین دهه است تلاش می‌کند درمقابل سرطان و سل و ایدز بایستند. به این امید که واکسن‌ها فصلی نباشند مانند آنهایی که علیه آنفلانزا برای چند ماهی استفاده می‌شوند. درهرحال کشف واکسن «کرونا» مسئله‌ای بزرگ‌تر و مهم‌تر از سفرخواهد بود.

نگرانی از گشودن راه سفر به دلیل موفقیت جزئی درمقابله با ویروس است، اتفاقی که درباره تروریسم افتاد؛ چرا که شرکت‌های هواپیمایی و مسافران از زمان حوادث 11 سپتامبر تاکنون از هزینه‌ها و پیچیدگی و مزاحمت‌های امنیتی خلاص نشدند. به نظرمی‌رسد هجوم «کووید-19» سنگین‌تر است. هشدارهای ویروس پرهزینه‌تر و آزاردهنده‌تر از خطرات تروریستی است که سرمایه مسافران و صنعت هواپیمایی را بلعید. درهای ضدگلوله، دروبین‌های مخفی، محافظان امنیتی مسلح درهواپیماها، تشدید نظارت سایبری و اطلاعاتی و گذرنامه‌های الکترونیک. از همین هم صنعت بزرگ ویژه دستگاه‌های تفتیش و بازرسی متولد شد تا جایی که سفر تا حدودی ایمن شد و نگرانی جدیدی ازراه رسید.

اکنون کارشناسان صنعت توریسم به دولت‌ها هشدار می‌دهند که این صنعت به دلیل اقدامات جدید برای محافظت از مصیبت بزرگ «کووید-19» درمعرض نابودی قراردارد. فرودگاه‌ها و هواپیماها بیشتر از همه ترمینال‌های خدماتی درمعرض اقدامات پیشگیرانه قراردارند و هزینه‌ها برای پاسخگویی به دستگاه‌های نظارت بهداشتی بالاتر می‌روند به خصوص برای شرکت‌های بیمه که برای کاستن از خطر خسارت‌های دولتی و دعاوی قضایی ترجیح می‌دهند اقدامات پیش‌گیرانه بیشتری انجام شود. این جدای از ابهام دراینکه چه زمانی به شرکت‌های هواپیمایی اجازه داده می‌شود به حالت شبه عادی خود برگردند؟ و چه کسی زیان‌های هولناکی که به این بخش خدماتی و نیروی انسانی شاغل درآن وارد شد را جبران می‌کند و وام‌های بانک‌ها و قراردادهای طولانی مدت را تسویه کند؟ هواپیمایی که روزانه 16ساعت درهوا بود مدت چهار ماه زمین‌گیر شده است. 300هزار هواپیما در فضا شناور بودند که امروزه بیشترشان روی زمین‌اند، این جدای از زیان‌های شرکت‌های فرودگاه‌ها و خدمات ترانزیتی است.

هیچ کسی در درستی ترس‌ها از خطر صنعت هواپیمایی درافزایش فاجعه شکی ندارد، اما رفتن به سمت افزایش اقدامات برای خود افزایش به این صنعت زیان وارد می‌کند بی آنکه از بشریت محافظت کند که هدف نهایی است. درست مانند تعطیل کردن اقتصاد با اعمال قرنطینه که هرچند عملا موجب کاهش ابتلاها می‌شود، اما زیرساخت‌های نوین جوامع را نابود می‌کند و آنها را درمعرض فجایع بزرگ‌تر قرار می‌دهد. آگاه ساختن مسافران و کارکنان از اقدامات پیشگیرانه معمولاً همان هدف را محقق می‌سازد که این آسان‌ترین بدی است، بدی بالا بردن هزینه پروازها به نام سلامت حفاظتی.