هرساله در چنین زمانی سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج در نشستی که هرسال دریک کشور برگزارمیشود شرکت میکردند و این بار بحرین میزبان این نشست است. به دلیل مصیبت بزرگ وشاید هم به نوعی به سبب فاصله سیاسی، این نشست به طور مجازی برگزار میشود یا اینکه کشورهای عضو به طور کامل همبستگی مییابند و خود حادثهای بشود برای سخنانی که سال 2020 را با آن به پایان ببریم.
طی سه سال تلاشهای ناکامی صورت گرفت و دومیانجیگری موفق شد، اما آشتی تنها بیست و چهار ساعت بیشتر دوام نیاورد سپس اختلاف و قطع رابطه برگشت. دراین هفته اخبار درز کرده از مقامات امریکایی همه را شگفت زده کرد: به زودی یک آشتی رقم میخورد... سپس میانجی مورد اعتماد، کویت آن را تأیید و اعلام کرد: اختلاف تقریباً حل شد.
به هرحال حتی اگر تلاش به جایی نرسد، وقتی که کشورهای مجاور دچار اختلاف میشوند میتوانند بدون سفیر و تجارت و مهربانی درکنار هم زندگی کنند همان طور که ایالات متحده و کوبا چنین بودند؛ شصت سال قطع رابطه کامل و آرامش تام. آشتی حقیقی درکنار میل و رغبت به حل اختلاف، نیازمند شرایطی است. همانی که امروز به آن امید داریم که آشتی حقیقی و صادقانه باشد یا اینکه آشتی نباشد تا وعده غذا خوب پخته شود.
واقیعت اینکه «اختلاف خیلجی» بی آنکه قطره خونی ریخته شود یا تیری میان دو متخاصم شلیک شود سه سال ادامه یافت، حالتی نادر در منطقهای که دولتهای آن معمولاً برای بیان مواضع سیاسی خود به خشونت پناه میبرند. چهار کشور: مصر، سعودی، امارات و بحرین سادهترین و کم زیانتر کتاب دیپلماسی را برگزیدند تا نارضایتی خود را بیان کنند: روابط را قطع کردند، سفرای خود را فراخواندند و مبادلات تجاری را متوقف ساختند. جنگ میان متخاصمان به میدان «تویتر» و «یوتیوب» و رسانههای بیگانه محدود شد.
نمیدانیم آشتی چگونه پیش خواهد رفت، چرا که اختلافی برسر زمین یا منافع وجود ندارد که بتوان به شکلی پایان بخشید، تهمت در مقاصد و نیتهاست و مشخصاً یک تهمت خطرناک: توطئهچینی با حمایت از مخالفان برای برهم زدن ثبات و امنیت کشورها. قطع رابطه ثابت کرد، زندگی بدون روابط مخدوش آسوده است.
به همین دلیل، دشوارترین شرط در آشتی مسئله اثبات حسن نیت است. قطر باید ثابت کند، در مقابل شک و شبهه وسیعی که درباره آن وجود دارد تغییر کرده است. و اینگونه آرزوی برادران ما درقطر سرانجام پس از سالهای دوری محقق میشود. به نظرمن رابطه این بار، یا به وضعی بهتر ازهر روزی که در تاریخ پنج کشور در گذشته داشته برمیگردد؛ یک رابطه قوی و شکوفا و همکاری در همه سطوح که نمونه آن را در قبل به خود ندیده بودند، یا اینکه ضعیف میشود و با صورت به زمین میخورد و تنها یک دلیل بر حمایت از مخالفان و تندروها کافی است تا بحرانی عمیق بشود که از قطع رابطه پیشین بدتر خواهد بود. به همین دلیل سرنوشت رابطه تنها در دست دوحه است و نه ریاض، ابوظبی، قاهره و منامه. ما بر لبه دشوارترین اختلاف خلیجی قرارداریم و آشتی خواه به خواسته رئیس جمهوری دونالد ترامپ باشد که در روزهای واپسین دورهاش آرزو کرده کشورها بحران را پایان بخشند یا خواسته دوحه به قصد استقبال و مقدمه چینی برای برگزاری جام جهانی یا تنها یک لحظه صافی است که با استقبال همه مواجه شد... مهم این است که آشتی صادقانه باشد و نه گذرا. خوشبینی وجود دارد، اما قضاوت درباره آن زود است.