سمير عطا الله
نویسنده و روزنامه‌نگار لبنانی، در روزنامه‌های النهار و دو مجله الاسبوع العربی و الصیاد لبنانی و روزنامه الانباء کویتی فعالیت کرده است
TT

بدترین سال

مطبوعات غربی عادت دارند سالی را که به پایان می‌رسد به نام شخص، حادثه یا جنگ ربط ‌دهند. امسال همه درسراسر جهان همصدا شدند که آن حادثه ویروس «کرونا» بود. حادثه‌ای بود که وقتی همچون ویروس از یکی از شهرهای چین شیوع یافت، جایی که خفاش‌ها زیادند و باز حادثه خود آن بود وقتی که به واکنسی دست یافتند که از حدت و شدت آن بکاهد هرچند حادثه مهم‌تر هنوز روی نداده که یافتن وسیله‌ای برای نابود ساختن آن است. اینگونه بود که حوادث سیاسی با وجود اهمیت و نتایج‌شان رنگ باختند.

همان‌گونه که پیروزی چهارسال پیش دونالد ترامپ مهم‌ترین حادثه بین‌المللی بود، از دست دادن ریاست جمهوری امریکا نیز مهم‌ترین حادثه بود. بلکه مجله «تایم» که مبتکر ایده «مرد سال» و «رویداد سال» بود اعلام کرد، این سال بدترین سال در تاریخ است. یعنی از سال‌های کشتار جمعی که با نام هیتلر درآلمان و مائو تسه تونگ در چین و استالین در اتحاد جماهیر شوروی گره خورده‌اند فراتر رفت. هول و هراس‌هایی که یکدیگر را پاک می‌کنند. طاعونی که اروپا را فراگرفت و زلزله‌ای که سان فرانسیسکو را درهم کوبید و انفلانزایی که اسپانیا را گرفتار کرد در این مقایسه عددی به حساب نمی‌آید.

مردم در این مقایسه‌ها آن گرسنگی‌هایی را که هرساله کشورهای فقیر به خصوص کشورهای افریقایی ازسرمی‌گذرانند را فراموش می‌کنند. کشورهای آسیایی به خصوص چین و هند گام‌های تاریخی برای غلبه برترس از گرسنگی برداشتند، اما آن جوامع با وسعت هولناک همچنان قربانی هراسی می‌شوند که به آنها و ساختار ضعیف‌شان یورش می‌برند و به قربانی بزرگی تبدیل می‌شوند که آمار و ارقام درآنها گم می‌شوند. وقتی که اخیراً هراس شیوع «کرونا» در هند خزید، میلیون‌ها نفر برای فرار از بیماری سوار برقطارهایی شدند که به هرسمت می‌رفتند. و اینگونه با خود بیماری را بردند و از ایالتی به ایالت دیگر منتشر کردند و هرچه هند دست‌آورد علمی در بسیاری مسائل داشت به کارش نیامد.

دیگر معیارهای مرد سال یا رویداد سال آن طور که در ابتدا «تایم» تعریف کرد باقی نماندند. اینکه فردی ثروت‌اش از 150 میلیارد دلار فراتر برود اکنون حادثه‌ای معمولی است. دیگر بازار تکنولوژی حد و حدودی ندارد و مردم نیز دیگر منتظر نتایج سالانه«مایکروسافت» نمی‌مانند تا از آماری که شرکت مایکروسافت و مالک آن بیل گیتس رقم زده شگفت زده بشوند. مالک «آمازون» آنچه را که گیتس در دوره‌ای طولانی محقق می‌ساخت یا کشورهای بسیاری نمی‌توانند طی سال‌ها محقق کنند، طی چند ماه محقق می‌سازد.

ثروت‌های بزرگ ازطبیعت می‌آمد. یافتن معدن طلا در ایالات متحده جهانی را سراسر واداشت دست به مهاجرت بزند و بعد مهاجرت بزرگ با کشف طلای سیاه رقم خورد. و اینگونه طبیعت نیز ثروت‌های زراعی و آبی مهیا ساخت. از شانس امریکا این است که اهمیت تولیدات زراعی آن از تولیدات صنعتی‌اش کمتر نیست. از زمانی که جهان با آنچه که امروزه تکنولوژی می‌نامیم آشنا شد، عقل دست بر مهم‌ترین راه‌های تولید گذاشت.

هر روز دهشتی بزرگ و دهشتی دیگر. اما حادثه سال 2020 خود سال خواهد بود. سالی که انسان مبهوت و ناامید در مقابل خفاش‌ها تسلیم شد.  گفته می‌شود اکنون شهر«ووهان» کاملا از ویروس کشنده خالی شده. کاش از همان ابتدا دچار لغزش نمی‌شد و دست به گدایی دراز نمی‌کرد.