عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

ایران بایدن را می‌آزماید

کوبا، ونزوئلا، ناتو، اروپا، ترکیه، روسیه، تایوان، چین در تجارت و در دریا همین طور تغییرات اقلیمی پاریس، توافق «نفتا» میان کشورهای امریکای شمالی، برگشت به سازمان جهانی بهداشت و رویارویی با خطر مصیبت بزرگ «کرونا» در داخل ایالات متحده که درآن بیش از400 هزار مبتلا وجود دارد و ... همه روی میز رئیس جمهوری امریکاست. همچنین او باید زخم‌های کشورش در زمینه بیکاری و شکاف‌های اجتماعی- سیاسی حاصل از منازعه انتخابات درمان کند. همه این مسائل مهم در مقابل رئیس جمهوری جدید امریکا قراردارند.

همچنین توافق جامعی با ایران وجود دارد که به «توافق هسته‌ای» معروف شده؛ بمبی که فتیله آن کشیده شده و دولت رئیس جمهوری جو بایدن به سرعت به سمت تعامل با آن رفت. توافق یا اختلاف با ایران دراین باره، مسائل را به سمت وسوی سرنوشت‌ساز درعراق، سوریه، لبنان، یمن و فلسطین می‌برد. همه مناطق گروگان در دست تهران شده‌اند که می‌تواند از آنها برای معامله، آنها را به دست نمایندگانش( گروه‌های مسلح داخلی) به آتش بکشد.

آیا رئیس جمهوری بایدن با همان صلابتی که سلف‌اش رئیس جمهوری دونالد ترامپ در برابر نظام ایرانی ایستاد می‌ایستد؟ روشن است که تهران تنها دو هفته پس از ورود او به کاخ سفید با حمله به سفارت کشورش در بغداد و همچنین هجوم به سعودی شروع به محک زدنش کرد.

ایران به این تحریک‌های او و کشورهای منطقه ادامه خواهد داد تا حدود صبر و واکنش‌های او را آزمایش کند. برخلاف تصور دوستان ایران در واشنگتن، کسانی که درآن زمان سیاست ترامپ را محکوم می‌کردند، نظام تهران با گل به استقبال بایدن نمی‌رود و از دموکرات‌ها استقبال نمی‌کند بلکه به طور مستقیم آنها را در تنگنا انداخت تا بگوید بایدن نمی‌تواند یا علاقه‌ای به رویارویی ندارد و در نتیجه اکنون قواعد بازی را در مرحله جدید می‌گذارد. بیانیه وزارت خارجه امریکا که حمله به ریاض –با موشک یا پهپاد که خیلی سریع هدف گرفته و منفجر شد- را محکوم کرد، واکنش سریع مهمی علیه ایران بود که پس ازآن به حرکت درآمدن نیروهای امریکایی درمنطقه برای تقویت حضور نظامی امریکا صورت گرفت. در این میان تصمیم منفی یک ماه به عقب انداختن اجرای تحریم‌ها علیه حوثی‌ها بود با این حال می‌توان این تصمیم را درک کرد، چرا که دولت جدید می‌خواهد فرصتی دیگر به حوثی‌ها بدهد تا به سمت راه حل سیاسی بروند. نمی‌توان بایدن را به خاطر تجربه یک ماهه ملامت کرد چرا که رئیس جمهوری ترامپ تنها زمانی تصمیم به مجازات حوثی‌ها گرفت که درآستانه خروج از ریاست جمهوری بود.

مسئله پردردسری که می‌ماند این است؛ دولت بایدن در مقابل تجاوزگری نظام ایران چه خواهد کرد؟ آیا امتیازهایی همچون برداشتن تحریم‌ها خواهد داد؟ این چیزی است که برای رهبر خامنه‌ای مهم است که سران کشورش آشکارا گفتند، آنها خواستار بازنگری یا تعدیل توافق نیستند؟ اگر واشنگتن از تحریم‌ها عقب‌نشینی کند درآن زمان چیزی در دست بایدن نمی‌ماند تا برای تعدیل توافق آنگونه که وعده کرد، معامله کند.

اظهارات صورت گرفته توسط دولت بایدن خود را متعهد به تعدیلی در توافق می‌داند که مایه رضایت متحدان بشود اما تهران می‌گوید، هرگز با تعدیل موافق نیست، بایدن چگونه تصور جدید خود را بدون کاربرد قدرت یا تحریم‌های اقتصادی دیکته خواهد کرد؟

اوضاع پرتنش‌تر می‌شوند حتی اگر کاری نکند چرا که بایدن تصویری که در این منطقه از او شکل گرفته تقویت می‌کند که او رئیس ضعیفی است که به نوبه خود سریالی از حوادث منفی را به راه می‌اندازد که شاید درآینده از کنترل خارج شود.