اردن کشوری است که بیشترین ضرر را از بی ثباتی سیاسی در منطقه دیده، بارها هزینه موج آوارگان فلسطینی و عبور صدها هزار عراقی از مرزها پس از اشغال و فرار بیش از یک میلیون سوری پس از 2011 را پرداخته است.
اردن قربانی جغرافیای سیاسی است؛ میان سه کشوری که تا به امروز بی ثباتاند و علاوه بر خطرات سیاسی متراکم بردوش پادشاهی هاشمی، همچنان میلیونها پناهنده قدیم و جدید در اردن با مردم آن کشور در معیشت با آنها شریکاند. با وجود چالشهای تنش و بی ثباتی و لرزههای احتمالی براثر جنگهای مجاور، اردن به دلیل وجود حکومت قوی و رابطه محکم میان نظام و مردم آرامش داخلی را حفظ کرد.
ما میدانیم که حکومت اردن بردبار است و بی شک حتما کاسه صبرش لبریز شد وقتی که خبر از بازداشت متهمان در مسئله شاهزاده حمزه داد و به سمت دادگاههای امنیت کشور میرود و قوانین آنها را برای حفظ اردن از هرگونه تلاش برای تهدید کشور به آشوب فعال میسازد. واکنشها گسترده، قاطع و حمایتگر بودند، همه قدرتهای بزرگ و منطقهای حمایت و پشتیبانی خود از اردن و ملک عبدالله را اعلام کردند. کسانی که براین حساب باز کرده بودند که نظام سیاسی را به دردسرمیاندازند و کشور را از داخل به سمت محورها بکشانند، دریافتند که این مسئله به تظاهرات حمایت داخلی و خارجی از حکومت و رهبری اردنی تبدیل شد که این برخلاف انتظارشان بود.
پیام اول در بیانیه شب بازداشت متهمان به توطئه برای به هم ریختن اوضاع این بود که اوضاع تحت کنترل است و تصاویر همراه از خیابانها همان را منعکس میکردند؛ نه تانکهای ارتش مستقر شدند و نه نیروهای امنیتی و نه تظاهراتی در خیابانها به راه افتاد. و سخن اردنیهایی که نظرمیدادند همه تأیید کننده نظام و ثبات و علاقه آنها به این دو بود.
ملک عبدالله بن الحسین به دلیل نزدیک بودنش به آنها و مشارکتهایی که با آنها میکند و نهادهای دولتی را مکلف به انجام وظایف خود میسازد میان شهروندان محبوبیت دارد.
اردن در طول سالهای سخت توازن اجتماعی و اقتصادی خود را حفظ کرد. اردن کشوری بدون نفت با مدخل دریایی محدود و رودخانهای کمآب است و ثروتش در آموزش و تربیت نیروی انسانی است. سرمایهاش مردم آناند؛ صاحبان حرفههای سطح بالا، منبع اقتصادی اصلی کشورشان هستند. حتی با ضعف منابع مالی، بانک جهانی اردن را میان کشورهای دارای زیرساختهای خوب طبقه بندی کرد و اگر کشور درانتظار شانس خود بماند، نفت صخرهای در آستانه در است که تصور میشود براساس ارزیابیهای اعلام شده که میگویند اردن بر دریایی بزرگ از نفت صخرهای نشسته، سال آینده زمان آغاز آن است.
اما مشکل اردن مانند دیگرکشورهای منطقه آن قدر که از بی ثباتی کشورهای مجاور رنج میبرد اقتصادی نیست؛ مشکلی که سرمایهگذاران را میترساند و بارهای بزرگی بر حکومت وارد میسازد تا از مخاطرات آنها جلوگیری کند. در روزی که ثبات و زندگی عادی به عراق و سوریه برگردد، درآن زمان اردن از شانس امنیت و اقتصاد برخوردار خواهد شد. و همین طور از سمت غرب، جایی که کشور موعود فلسطینی قراردارد.
اتفاقی که این هفته دراردن روی نداد زنگ خطری است برای همه، درمنطقهای که پر از آتشهای شعلهور است، که ممانعت از بازگشت زلزلههای سیاسی خواسته همگانی است.