کشورهایی وجود دارند که در تاریخ خود آرامش ندیده‌اند چون دست تقدیر آنها را برسر دوراهی ملت‌ها و شهوت‌های برندگان قرارداده؛ یا به دلایل جغرافیایی یا طمع درثروت‌های آنها. اما افغانستان کشوری کوهستانی، سنگی، پیچیده، دشوار و فقیر است با این حال درآن و برای آن دو جنگ روی داد که قوی‌ترین کشورهای تاریخ به راه انداختند: جنگ اتحاد جماهیر شوروی برای جلوگیری از شکست کمونیسم و جنگ ایالات متحده برای موج افراط‌گرایی؛ یک بار با آن و یک بار علیه آن.
در هر دو حالت، هواپیماها، جنگنده‌ها و قوی‌ترین قدرت غربی و شرقی را شکست داد و قبایل بدوی به شما سلام می‌رسانند. چند روز بعد امریکایی‌ها ظاهر می‌شوند و یک سئوال در دهان دارند: برای چه آمدیم و شوروی برای چه آمد و آیا مشتی سنگ در کابل ارزش دو جنگ را دارند که نیم قرن طول کشیدند و پیش از آنکه بخش‌های نظامی در مسکو یا واشنگتن نقشه عبور از گذرگاه خیبر را یاد بگیرند تمام شدند؟ البته هیچ بحثی در تصمیم جو بایدن نیست. اگر جنگ 20 سال دیگر هم طول بکشد، نتیجه همانی خواهد بود که اکنون هست و امریکا برای به دست آوردن قطعه‌ای زمین سنگی در کوه‌ها یک‌صدمیلیارد دلار هزینه می‌کند که عملاً به پول محلی یا پول لبنانی هزار دلار هم ارزش ندارد. کسی دقیقاً نمی‌داند امریکایی‌ها چند میلیارد دلار در لخت‌ترین و فقیرترین کشور جهان سوزاندند. اما همه می‌دانند که بشریت شاهد شکست ماهواره‌های امریکایی و دلاورمردان شوروی در بیهوده‌ترین جنگ بودند: مشتی چوپان که با سرما و گرسنگی ساخته‌اند، استراتژی، پرچم و بزرگ‌ترین بمب‌افکن جهان را شکست می‌دهند که اولین چیزی بود که دونالد ترامپ بلند کرد و بالای کوه‌ها انداخت. و همان جا خواهد ماند تا با آن عکس‌های یادگاری بگیرند، اما برای جنگجویان معنایی جز جایگاهش در رکوردهای گینتس ندارد.
قرن پیش خونین‌ترین، بیهوده‌ترین و یاوه‌ترین قرن‌ها بود. یک بار جنگ در زیباترین و مهم‌ترین شهرهای جهان اتفاق می‌افتاد؛ پاریس، لندن، برلن، وین و یک بار در فقیرترین و دورتر آنها از قدرت‌های تمدنی؛ سایگون، هانوی، کابل، موزامبیک و... و بیشتر به دلایل ایدئولوژیک مثل بین دو کره، دو آلمان یا قندهار و واشنگتن.
جهانی همیشه در وضعیت آماده باش یا حالت جنگ و اکنون در حالت عقب‌گرد و عقب‌نشینی. تصور می‌کنم جو بایدن وقتی خروج نیروها را اعلام می‌کرد با خود می‌گفت، چطور برای امریکایی‌ها توضیح دهم در طولانی‌ترین جنگ دو تریلیون دلار تباه کردیم تا اعلام کنیم بر ملاعمر پیروز شدیم؟
امریکا درسراسر جهان علیه کمونیسم جنگید، بعد هم کمونیسم به خودی خود مانند یک دیوار گلی سقوط کرد و اکنون به حزب کمونیست چینی که صدمین سال تأسیس خود را چند هفته پیش جشن گرفت به عنوان رقیب تجاری ترسناک نگاه می‌کند. و کیم جون اون از پشت مرزها توئیت می‌کند و در دریا موشک شلیک می‌کند و جهان را با این دلخوش می‌سازد که : وزنش را به دلیل بیماری از دست داده یا به خواسته رفقا؟
