«وین»؛ توافق احیای توافق

طرف‌های مذاکرات هسته‌ای در وین به «توافق» نزدیک می‌شوند. همه اظهارات علنی و اطلاعات درز کرده نشان می‌دهند، واشنگتن و تهران از هرزمان دیگر به اعلام بازگشت خود به توافق سابق نزدیک‌تر شده‌اند، یعنی بازگشت به متن و بندهای توافق2015 که توسط دولت رئیس جمهوری اسبق امریکا باراک اوباما تهیه شد با همه شائبه‌ها و شکاف‌هایی که می‌توانست موجب برهم زدن ثبات منطقه خاورمیانه بشوند. انگار تیم مذاکره کننده امریکایی(دموکرات) با دو هدف به وین آمده است؛ اول بازگرداندن اعتبار سیاسی و معنوی رئیس جمهوری اوباما از راه احیای دوباره توافقی که آن را دست‌آورد تاریخی خواند و دیگر بی‌ارزش ساختن تصمیمات رئیس جمهوری سابق دونالد ترامپ علاوه بر تحریم‌های سختی که هنوز ثمر نداده‌اند و ایران پاپس نگذاشت یا امتیازی نداد و این البته براساس روایت دموکرات‌هاست و حتی به دلیل متوقف شدن عمل به بندهای توافق و نبود نظارت بین‌المللی بر برنامه‌اش، به خطری هسته‌ای تبدیل شد.
تهران از ماه آوریل گذشته، تاریخی که مذاکرات هسته‌ای وین درآغاز شد، درخواسته‌هایش طفره می‌رفت و موفق شد وقتی را بخرد که در گفت‌وگوهای فنی صرف شد که ازطرفی زیرفشار مدت زمان محدود بود و از طرفی دیگر بالا بردن درصد غنی‌سازی. و تهران نشان می‌داد به زودی به ساختن بمب اتمی می‌رسد و همین مسئله طرف امریکایی را واداشت به طور عامدانه از فشار خود بکاهد و طوری رفتار کند که گویی وقت روبه پایان می‌رود و به بهانه کنترل فعالیت‌ هسته‌ای تهران پیش از آنکه تبدیل به یک تهدید واقعی شود که نتوان درآینده به آسانی با آن تعامل کرد به یک توافق نیاز دارد.
درعمل اگر هدف توافق مورد انتظار احیای توافق سابق باشد، طبیعی است که طرف‌های اصلی هیچ مسئله‌ای را خارج از پرونده هسته‌ای در نظرنگیرند و این نشان دهنده خدمت متقابل ایرانی-امریکایی برای تحقق اهداف‌شان از مذاکرات است. طرف ایرانی از زمان بازگشت مذاکرات بر نرمش امریکا و میل به رسیدن به توافق حداقلی حساب بازمی‌کند که موجب گشایش اقتصادی برای ایران تقریباً خفه شده از تحریم‌ها بشود و در مقابل دولت امریکا که از افغانستان تا اوکراین به بیراهه می‌رود یک دست‌آورد سیاسی کسب کند که بتواند به افکار عمومی امریکا به عنوان یک پیروزی سیاسی ارائه دهد.
اما خوشبینی به امضای توافق همچنان درهاله‌ای از مخاطرات قراردارد. طرف امریکایی با وجود سادگی و همدستی، قادر به فراتر رفتن از اصول ثابت استراتژیک نیست که برای دولت کنونی امریکا الزامی‌اند و بازگشت به توافق آن طور که تهران می‌پسندد دشوار است چرا که دولت کنونی نمی‌تواند همه تحریم‌ها را یک‌باره بردارد به همین دلیل اکنون سخن از لزوم اتخاذ تصمیم سیاسی ازسوی دو طرف مطرح می‌شود؛ از طرف تهران اکنون تصمیم با رهبر است و تنها او می‌تواند پوشش شرعی تصمیم سیاسی را تأمین کند تا تهران به طور مرحله‌ای با آنچه دولت امریکا ارائه داده موافقت کند، اما بحران در واشنگتن است؛ آیا این دولت می‌تواند تصمیم سیاسی را بدون درنظر گرفتن حساسیت‌های داخلی و خارجی بگیرد و اینکه تیم بایدن باز به سمت قمارکردن می‌رود؟
روزنامه «دیلی میل» بریتانیایی به نقل از معاون نماینده ویژه امریکا در مسائل ایران ریچارد نیفو پس از کناره گیری از سمتش نوشت، او عقیده دارد توافق «مرده و هیچ آینده‌ای ندارد».
این ارزیابی مهندس تحریم‌ها علیه ایران، نه تنها پرده از بحران داخلی امریکا برمی‌دارد و برانتخابات میان دوره‌ای کنگره منعکس می‌شود بلکه توافق ضعیفی که ممکن است در وین امضا شود تنها نکته مثبتش نجات ایران از سقوط است، اما به دلیل بندهای شکننده و روش تهیه آن برای طرف‌های اصلی و مؤثر در منطقه الزام آور نیست و شاید نه تنها نظری دیگر داشته باشند بلکه گونه‌ای دیگر عمل کنند که ممکن است به انفجار نزاع‌های جدیدی منجر بشود.