طارق الحميد
TT

ایران... بدون «طرح ب»

خلاصه آنچه اخیراً از اظهارات آمریکا و غرب، به ویژه پس از پاسخ ایران به « پیشنهاد نهایی» ارائه شده از سوی اتحادیه اروپا به ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها برای احیای توافق هسته‌ای، خواندیم و شنیدیم، این است که در تعامل با تهران طرح «ب» وجود ندارد.
به عنوان مثال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، می‌گوید که پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا، چشم‌انداز یک توافق کوتاه مدت را بعید می‌سازد. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: « در مورد چشم‌انداز تکمیل توافق در حال حاضر... متأسفم که بگویم امروز نسبت به 28 ساعت قبل اعتماد کمتری دارم ».
اسرائیل نیز از طریق نخست وزیر خود اعلام کرد که به توافق هسته‌ای چه امضا شده باشد چه نباشد اهمیتی نمی‌دهد و با واشنگتن توافق کرده است که حق دارد علیه ایران اقدام کند. همه اینها ثابت می‌کند که طرح «ب» برای تعامل با ایران وجود ندارد.
به قول آمریکایی‌ها پیش‌بینی سهولت دستیابی به توافق هسته‌ای پس از انتخابات میان دوره‌ای در آمریکا دشوار است. بنابراین، اکنون صداها در واشنگتن در مورد لزوم تهدید به استفاده از نیروی نظامی علیه ایران بلند شده است، مگر اینکه ایران متعهد به توقف پروژه هسته‌ای خود شود.
این آرا مختص اردوگاه جنگ‌طلبان نیست، بلکه برعکس است. برجسته‌ترین این صداها، سفیر بانفوذ و سابق دموکرات، دنیس راس است که در مجله «فارین افرز» مقاله قابل توجهی با عنوان: «توافق جدید ایران مانع از بمباران ایران نمی‌شود» نوشته است.
راس با کنایه درباره به خطر انداختن ثبات خاورمیانه هشدار می‌دهد: «آنها نمی‌توانند ببینند که دیگران در منطقه چگونه پاسخ خواهند داد».
راس می‌گوید: « بدون توافق، ایران زودتر به ساخت بمب نزدیک می‌شود و با احیای برجام، این کار به تأخیر می‌افتد.» او از دولت بایدن می‌خواهد که « به صراحت نشان دهد» که واشنگتن « از زور استفاده خواهد کرد».
وی می‌افزاید، تهران باید آگاه باشد که واشنگتن « در نقطه‌ای معین وارد عمل خواهد شد و تمام زیرساخت‌های هسته‌ای آن را نابود خواهد کرد» و از وزیر بلینکن می‌خواهد در یک سخنرانی موضع قاطع خود را درباره ایران توضیح دهد. او همچنین از بایدن می‌خواهد از سخنرانی خود در سازمان ملل برای انجام این کار استفاده کند.
او همان چیزی را خواستار شده که ریچارد هاس، یکی از اعضای شورای روابط آمریکا، نظریه‌پرداز مکتب رئالیستی دموکرات‌ها، با درخواست از دولت آمریکا برای ایجاد ائتلاف‌های نظامی جهت آمادگی برای این کار می‌خواهد، آنجا که از بایدن می‌خواهد در سیاست خارجی « واقع گرایی را به جای آرمان گرایی» بنشاند.
همه موارد فوق، قبل از سال 2015 مطرح شده بود، اما دولت اوباما آن را نادیده گرفت... دموکرات‌ها همچنین با سیاست « تحریم حداکثری» رئیس جمهوری سابق ترامپ علیه ایران مخالفت کردند و حتی به شدت به ترور قاسم سلیمانی اعتراض کردند که ایران هنوز از آن بهبود نیافته است.
امروز، تا زمانی که ایالات متحده و اروپایی‌ها طرح «ب» تهیه نکنند و آشکارا و موضوعی به استفاده از اقدام نظامی علیه تهران که به «آستانه هسته‌ای» نزدیک می‌شود، تهدید نکنند، پیامدهای آن از فروپاشی نظام بین‌الملل تا گسترش مسابقه تسلیحاتی وخیم خواهد بود.
طرح «ب» باید شامل یک تهدید واقعی باشد- در عمل، نه گفتار- و واشنگتن و غرب باید بفهمند که وقت آن رسیده که یک شاخه زیتون را با چوب جایگزین کنیم، و این زبانی است که تهران به خوبی می‌فهمد.