اميل امين
نویسنده مصری
TT

​ریما بنت بندر… تجددی درخور سعودی ۲۰۳۰

دستور شاهانه برای تعیین شاهزاده ریما بنت بندر بن سلطان بن عبدالعزیز آل سعود، به‌عنوان سفیر کشور در ایالات متحده آمریکا، نشان داد که خادم حرمین شریفین دارای شخصیتی است که می‌تواند دست به آن‌دسته از تصمیماتی زند که نام آنها را Solomonic Decision می‌گذارند. مراد تصمیماتی است که دارای سویه حکمت‌آمیز سلیمانی است که ویژگی بارز آن خوانش حوادث و زمان‌ها و مطالعه تحولات مختلف برای گزینش افراد شایسته در راس مناصب معین است تا از این طریق به‌بهترین و جه منافع ملی کشور تأمین شود.
روابط میان ایالات متحده آمریکا و سعودی سنگ کنج امنیت در خلیج عربی در درجه نخست و خاورمیانه است. در میان ریاض و واشنگتن تاریخی مدید وجود دارد که بر پایه همکاری دوجانبه و استراتژیک بنا شده‌است که تجارب و تحولات تاریخی قوت آن را اثبات کرده‌است و در تاریخ تحولات خطرناک بیش از پیش مستحکم شده‌است. این روابط در اوضاع استثنائی کنونی نیز به‌همان قوت پیشین باقی‌مانده و تلاش بدخواهان برای تیره‌کردن این روابط ناکام مانده‌است.
اینک دستگاه دیپلماتیک سعودی نیازمند اندیشه جدیدی است که به‌شیوه‌ای مدرن و متجدد می‌اندیشد و از زوایای مختلف سیاست و حکومت ایالات متحده خوانش و فهمی نوین دارد. هیچ‌کس بهتر از شاهزاده ریما بنت بندر با لایه‌های مختلف سیاست و گرایش‌های سیاسی این کشور آشنا نیست و از این‌رو او بهترین گزینه موجود برای تصدی این منصب خطرناک است.
ریما بنت بندر نماد اصالت و قدمت و ریشه‌های سعودی است. او نوه جد بزرگ، عبدالعزیز آل سعود است که کارآمدترین مکتب دیپلماتیک این کشور را راه‌اندازی کرده بود. مردی که قبایل در حال جنگ و ستیز را یگانگی بخشید و از آنها یک دولت بزرگ تشکیل داد. همچنین او نوه جد بزرگ دیگر فیصل کبیر است؛ که سویه عربیت‌مدار او زبانزد بود و مواضع مقتدر او همواره در قلب تمام عرب‌ها و مسلمانان ماندگار شده‌است. مواضع او در قبال قدس و قضایای مسلمانان هیچ‌گاه از خاطر نمی‌رود. همزمان نیز او فرزند دیپلمات معروف بندر بن سلطان است که تلاش‌های سودمند زیادی در خدمت به سعودی در دستگاه دیپلماتیک کرد.
بالیدن در این فضا چه اندیشه و عقلانیتی می‌تواند برای ریما بنت سلطان فراهم آورد؟
مجله «فوربس خاورمیانه» او را جزو ۲۰۰ زن قدرتمند در خاورمیانه، برای سال ۲۰۱۴، توصیف کرده‌است. البته مناصبی که ایشان در اختیار داشت نشان می‌دهد که بارزترین ویژگی آن اندیشه ابتکاری و نوآوری در عمل و گرایش به تجدید و برچیدن الگوهای قدیمی است. همین مسئله باعث شده‌است که با شخصیت‌های بزرگی در سطح جهان دیدار کند و با آنها تبادل اندیشه و افکار نماید. البته اضافه‌بر این او شخصیت محبوبی در سطح داخلی و خارجی دارد.
البته دیدن یک زن سعودی جوان با چنین توانایی و نبوغی باعث می‌شود که جهان دیدگاه خود را نسبت به زنان سعودی و عربی تغییر دهد و البته باعث می‌شود که بسیاری از نظریه‌های پژوهشگران در باب زنان عربی که سالیان درازی پذیرفته بود اینک رد شود و لزوم تجدیدنظر در آنها احساس شود.
از سوی دیگر کسانی که توانستند بیانات ریما بنت بندر را در نشست داووس دنبال کنند به‌یقین میزان خرد خادم حرمین شریفین را در انتخاب او ملاحظه می‌کنند. ریما بنت بندر در آن کنفرانس همگان را در برابر Moral Paradox یعنی تناقض اخلاقی قرار دارد و بر محور این مسئله گشت که چرا با وجود اینکه همواره از ما خواسته می‌شد تغییر یابیم، اینک که در راه این تغییر مثبت گام گذاشتیم مورد انتقاد و بازخواست همگان قرار گرفتیم؟
در آن مناقشه ریما بنت بندر نشان داد که از میزان آگاهی درخوری از عقلانیت غربی بهره مند است و از روحیه امپریالیست حاکم بر آن آگاهی کاملی دارد که مرد سفیدپوست را اوج تمدن می‌داند. او در این جلسه شرح عمیقی از تضارب منظومه ارزش‌ها و اختلاف آنها با یکدیگر بیان کرد و نسبیت اخلاقی را سدی بر احکام ارزش‌داوارنه تلقی کرد. این مناقشه عقلانیت دیالکتیک‌محور اورا به‌خوبی نشان داد.
به‌هر حال ریما بنت بندر نماد تجددی درخور سعودی است و پل نیرومند برای برقراری روابط با ملت آمریکا است. از این رو مأموریت نخست وی کسب طرفداری ملت آمریکا در برابر مسائل عربی است تا از این طریق بتواند گروه‌های سیاسی آمریکایی را برای تأثیرگذاری بر سیاست آمریکا ایجاد کند.