مصطفی فحص
TT

ایران؛ مذاکرات و انتخابات

در پایان دور پنجم مذاکرات وین بین گروه کشورهای «4+1» و ایران پیرامون پرونده هسته‌ای آن کشور، طرف‌های شرکت کننده به توافق نرسیدند، اما ترجیح دادند به شکست این مرحله اعتراف نکنند و بهتر دیدند فضاهای مثبت درباره امکان رسیدن به توافق را شایع کنند. از جهتی، طرف ایرانی که زیر فشار انتخابات ریاست جمهوری و نیاز نظام به یک دست‌آورد قراردارد تا آن را به رئیس جمهوری هدیه کند که با دقت انتخاب کرده و پیش از انتخاب شکلی او عملاً وارد کار شده و دست به شایع ساختن فضای خوشبینانه کرد که نشان می‌دهد ایران در آستانه امضای توافق هسته‌ای جدید قرار گرفته که مواضع ثابت آن را درنظر می‌گیرد، به طوری که رئیس هیئت مذاکره کننده ایرانی عباس عراقچی تأکید کرد« اختلافات به نقطه‌ای رسید که همه براین نظرند برای حل شدن دشوار نیستند».
تهران از وین اشاره می‌کند که اطراف شرکت کننده موفق شدند از موانع اساسی بگذرند و موانع باقیمانده قابل حل هستند و توان رسیدن به توافق برسر راه حلی که همه را راضی کند امکان پذیر است... موضع روسیه همچنین اظهارات نماینده همآهنگ کننده اروپایی در مذاکرات در پایان گفت‌وگوهای چند روز پیش، این خوشبینی ایرانی را تقویت کرد؛ انریکه مورا گفت « پیش‌بینی می‌کند در دور آینده گفت‌وگوها که هفته بعد در وین برگزارمی‌شود به توافق با ایران برسند». اما واشنگتن به عنوان مذاکراه کننده اصلی تلاش کرد سکوت عجیبی را در پیش بگیرد که می‌توان آن را در دو سمت و سوی منفی یا مثبت تفسیرکرد.
براساس این فضاهای مثبت، هیئت‌های مذاکره کننده چمدان‌های خود را بستند و تصمیم گرفتند برای مشورت به کشورهای خود برگردند و روز دهم ماه جاری را به عنوان موعد اولیه برای بازگشت به پایتخت اتریش به منظور آغاز دور جدید مذاکرات تعیین کردند که ششمین و آخرین دور خواهد بود؛ آنگونه که طرف‌های شرکت کننده اروپایی گفتند. براین اساس دور جدید 8 روز پیش از انتصاب محافظه‌کار رادیکال ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران آغاز خواهد شد؛ مسئله‌ای که این احتمال را تقویت می‌کند، اعلام پیروزی او با اعلام رسیدن به توافق هسته‌ای جدید یا احیای توافق قبلی با برخی تعدیل‌هایی که هیبت واشنگتن را حفظ و تهران را راضی کند، همزمان بشود.
بی شک اگر این همزمانی محقق شود نظام ازآن برای پس از انتخابات بهره‌برداری می‌کند که به معنای روان شدن نتایج توافق به سود رئیس جمهوری جدید است به خصوص در مسائل اقتصادی و معیشتی که نظام را به تنگنا انداخته است به طوری که بر دوره پس از رفع تحریم‌های اقتصادی برای ترمیم چهره رئیس جمهوری( که به احتمال زیاد ابراهیم رئیسی خواهد بود) همچنین بازسازی اعتماد بین مردم و نظام حساب می‌شود به این عنوان که پایان تحریم‌ها سریع‌ترین دست‌آوردی است که پس از موفقیت «وین» محقق می‌شود و به طور مستقیم بر وضعیت داخلی منعکس می‌شود و در آینده به حساب رئیس جمهوری جدید بدون درنظرگرفتن عقبه عقیدتی، چگونگی به قدرت رسیدنش و میزان مشارکت، ثبت می‌شود.
درعمل نظام به سمت گره زدن بین مذاکرات و انتخابات حرکت می‌کند؛ یعنی ربط دادن خارج به داخل و بهره برداری از آن به خصوص که با عنوان اصلی« محافظت بر طبیعت و تضمین آینده نظام» درگیر نبردی برای بازچینی داخلی است و این هم از راه ربط دادن بین انتخابات و مذاکراتی که می‌خواهد میوه‌های آن را بچیند و برآن حساب باز کند تا امکانات مادی و قراردادهای تجاری بزرگ برایش مهیا سازد که از عهده جاری ساختن زندگی در رگ‌های داخلی و خارجی نظام برآید و به نامزدش برای انتخابات ریاست جمهوری احتمالی ابراهیم رئیسی امکاناتی بدهد که به او در مدیریت دوره انتقالی کمک کند.
با وجو خوش‌بینی هوشیارانه و با درنظر داشتن جزئیاتی که ممکن است مذاکرات را به چندین دور دیگر ادامه دهند بی آنکه به نتایج رضایت بخشی برسند، نظام تلاش می‌کند به رئیس جمهوری آینده جایزه توافق را هدیه کند تا سکوی پرش انتخاباتی پیش از موعد رأی دادن باشد. براین اساس؛ انتخابات بسته‌بندی شده‌ای که نهاد حاکمیت مهندسی کرد تا هویت نظام را مشخص و از آن نماد عقیدتی خود محافظت کند و وزن خود را در شخصیتی قرارداد که بیش از همه به آن چسبیده و به او اعتماد دارد، خود و او را آماده کسب نتایج مذاکرات می‌کند اگر موفق شوند؛ و برای فرماندهی رویارویی‌ها اگر شکست بخورند.