وین و محاسبات اشتباه امریکا

سخن درباره شکست مذاکرات بر رسیدن هیئت‌های کشورهای شرکت کننده به وین پیشی گرفت، اما نسبت به برخی شرکت کننده‌ها اصل بازگشت به میز مذاکرات در دل خود خوش‌بینی به امکان رسیدن دو طرف اصلی مذاکرات وین (ایالات متحده و ایران) به راه حلی دارد که زمینه را برای دور مذاکرات آینده هموار می‌سازد اگر دو طرف موفق شوند مقاصد یک‌دیگر را محک بزنند. اما آیا دو طرف قصد حقیقی برای حل مشکلات دارند و آیا می‌توانند امتیازهایی دشوار و دردناک بدهند یا اینکه شرایط داخلی و خارجی در راه هفتمین شانس وین مانع ایجاد می‌کنند.
تیم گفت‌وگو کننده ایرانی یک‌دستی آشکار و مشخصی دارد و این بار با حمایت کافی از سوی ارکان نظام قدم برمی‌دارد به طوری که تهران مجموعه اهدافی تعریف کرده که می‌خواهد بخش اساسی آنها را محقق سازد، همچنانکه اگر تیم مذاکره کننده با دست خالی از وین برگردد، سیاست‌سازان و تصمیم‌گیران طرح‌های خود را دارند. درمقابل تیم امریکایی آشفته به نظر می‌رسد و آن هم به دلیل اختلاف و شکاف در دولت درخصوص روش تعامل با ایران به شکل عام و پرونده هسته‌ای آن به طور خاص است. این شکاف درسطح نهادهای حاکمیت درامریکا وسیع‌تر می‌شود به خصوص در کنگره که درعین حال میان جمهوری‌خواهان مخالف هرگونه توافق جدید یا لغو تحریم‌ها و دموکرات‌هایی که بین لزوم بستن پرونده ایران و نبود چشم‌انداز استراتژیک در دولت بایدن دچار حیرت‌اند تقسیم می‌شوند، مسئله‌ای که برخی از آنها را به سمت هوشیاری برای برداشتن گامی که دولت کاخ سفید برمی‌دارد می‌کشاند اگر بر انتخابات میان دوره‌ای اثرگذار باشد و آن هم به این دلیل که دولت رئیس جمهوری سابق ترامپ موفق شد ایران را به مسئله‌ افکار عمومی داخل امریکا تبدیل کند.
درعمل می‌توان گفت، جهت خلل در مذاکرات خود طرف امریکایی است که تلاش می‌کند توافقی جزئی را با تهران به امضا برساند که به طور تدریجی بازگشت به توافق اول را مهیا می‌سازد بدون در نظر گرفتن پیامدهای آن بر امنیت جمعی خاورمیانه. حتی طرفی در دولت بایدن حضور دارد که تلاش می‌کند به بهانه کنترل هسته‌ای امتیازهای بزرگی به تهران بدهد. همین موضوع سناتور جمهوری‌خواه بیل هاگرتی را واداشت تا بگوید « آنچه مایه خشم می‌شود اینکه راب مالی گفت‌وگو کننده بایدن می‌خواهد پا را از توافق هسته‌ای فراتر بگذارد و به نظام ایران از طرق رفع تحریم‌ها رشوه بدهد».
رهبری ایران پیش از رسیدن تیم گفت‌وگو کننده‌اش سقف شرط‌های خود را بالاتر برد و دست به مشخص ساختن اهداف مشارکت خود در این دوره از مذاکرات در لزوم رفع تحریم‌ها زد، به همین دلیل اصل یک گام در برابر یک گام را به هیچ وجه نمی‌پذیرد و زیربار هیچ تعهد هسته‌ای جدید خارج از بندهای توافق نمی‌رود. و تهران با وجود شرط‌های محال خود، با توجه به شرایط اقتصادی و معیشتی نمی‌تواند تمایل خود برای رسیدن به یک توافق که بخشی از شرط‌هایش را تأمین کند پنهان سازد، اما طبیعت نظامش اجازه نمی‌دهد زیرفشار مطالبات داخلی و فشارهای خارجی عقب‌نشینی کند. به همین دلیل تصمیم‌گیران ایرانی و با وجود نیازشدیدشان به منافعی که توافق ارائه می‌کند هرچند به شکل اولی، اما آنها نشان نمی‌دهند امتیازهای زیادی بدهند و این باورها را تقویت می‌کند این دوره از مذاکرات مانند دوره‌های پیش به پایان می‌رسند و اینکه تهران همچنان بر این اصرار دارد بیش از آنکه بتواند به طرف مقابل تقدیم کند، از آن بگیرد.   
درعمل به نظر نمی‌رسد تهران آمادگی بازگشت به پذیرش کامل توافق هسته‌ای داشته باشد پیش از آنکه تحریم‌ها برداشته شوند، اما مذاکره کننده ایرانی خواستار تضمینی از سوی دولت امریکا مبنی بر اجرای سریع تصمیمش بر رفع تحریم‌هاست. نسبت به تهران پایبندی سریع و کامل به توافق در مقابل تعهد امریکا به برداشتن سریع تحریم‌ها و تضمین عدم خروج از توافق را می‌طلبد.
با وجود سختی مذاکرات و نگرانی از جزئیات آن، تهران دست از تحریک مجموعه کشورهای پنج به اضافه ایالات متحده برنمی‌دارد و آنگونه که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای روز چهارشنبه گذشته اعلام کرد، ایران برنامه غنی سازی اورانیوم تا درجه خلوص 20 درصد با سانترفیوژهای پیشرفته را در تأسیسات فوردو ساخته شده در دل کوه‌ها آغاز کرد. و این طرح نشان‌دهنده میزان تهدید ایران و ضعیف شدن موضع امریکاست و براین اساس سهل‌انگاری که برخی ارکان دولت بایدن در مسئله کنترل ایران هسته‌ای دنبال می‌کنند شاید موجب احیای دوباره توافق سابق با همه آثار مخربش بر منطقه بشود.