مسابقه دیپلمات‌های عرب و ارتش اسرائیل

یکی از اهداف اسرائیل در جنگ، طیق اظهاراتش، از بین بردن «حماس» است، حتی اگر این امر مستلزم دو سال ماندن در نوار غزه و مدیریت نظامی آن به عنوان یک زندان بزرگ باشد. مهمترین اهداف میانجیگری‌های عربی، توقف سریع نبرد و خونریزی با آتش‌بس با فرا رسیدن ماه رمضان و سپس تحمیل یک راه حل سیاسی است که به جنگ پایان می‌دهد. برای این دو هدف، مسابقه‌ای بین دیپلمات‌های عرب و ارتش اسرائیل، بین راه‌حل و جنگ در جریان است، با حفظ آب‌روی همه طرف‌ها در زمان امتیاز دادن.
میانجیگری کشورهای عربی به دنبال جلب حمایت جهانی از سوی قدرت‌های بزرگ، روسیه، چین، اروپا و مهمتر از همه ایالات متحده که وتوی خود را در شورای امنیت حفظ می‌کند. راه حل مستلزم موافقت «حماس» با کنار گذاشتن حاکمیت بر غزه است و از تشکیلات خودگردان فلسطین می‌خواهد که نهاد سیاسی خود را برای حکومت مورد نیاز بازسازی کند. در تدارک این امر، محمد اشتیه، نخست وزیر فلسطین و دولت وی پیش از این استعفا دادند و یک دولت تکنوکراتیک در «رام الله» تشکیل می‌شود تا از اختلافات سیاسی بین جناح‌های فلسطینی جلوگیری شود. دو مانع در غزه وجود دارد؛ اسرائیل نمی‌خواهد جنگ را متوقف کند و «حماس» تصمیمی برای خروج از آن ندارد. این بدان معناست که دو و نیم میلیون نفر از ساکنان غزه همچنان رنج خواهند برد و زخم‌شان باز خواهد ماند. غزه، جنوب لبنان و شمال سوریه و مسلماً موگادیشو نیست تا ساکنان آن آواره شوند یا گروه‌های دیگر بتوانند برای حمایت نظامی از «حماس» مداخله کنند. یک مستطیل کوچک از زمین که توسط مرزها احاطه شده است.
عجیب این است که مصر تنها امید «حماس» اخوانی است، هر چند که رهبری آن بعدا تصمیم بگیرد. قاهره غزه را یکی از حیاط خلوت‌های منطقه‌ای خود می‌بیند که برای امنیت خود مهم است. غزه دروازه اصلی مصر به جهان محسوب می‌شود. تنها کریدور آن، فرودگاه و بندر، و همچنین گذرگاه رهبران «حماس» و «جهاد» و تجارت آن، به استثنای برخی کمک‌های عربی و غربی که از طریق اسرائیل به غزه ارسال می‌شود. قاهره همیشه نقشی در تسهیل نیازهای غزه در مواقع بحرانی و زمانی که گذرگاه‌ها بسته می‌شود، ایفا کرده است. حتی اسرائیل نیز مشکوک است که مصری‌ها از ساخت تونل‌های قاچاق توسط «حماس» برای سال‌ها آگاه هستند و چشم خود را بر آن می‌بندند. علیرغم اختلافات در مواضع سیاسی بین جنبش و دولت مصر، رابطه مورد علاقه وجود دارد، زیرا مصر به همکاری «حماس» برای کنترل مرزهای خود و توقف عملیات قاچاق سلاح برای سازمان‌های تروریستی و قاچاقچیان مواد مخدر در سینا نیاز دارد و غزه مصر را به عنوان ریه‌ای می‌بیند که از آن نفس می‌کشد. قاهره نمی‌خواهد نفوذ و کنترل بر نوار غزه را به اسرائیل بسپارد، زیرا نقشی مکرر در آشتی‌های فلسطینی ایفا می‌کند و همه می‌دانند که راه‌حل فلسطین در نهایت باید از قاهره عبور کند. اما با وجود این روابط مبهم، دیده نشده که مصر در امور این جنبش که شاهد درگیری‌های داخلی مکرر بر سر رهبری، روابط منطقه‌ای و رویکرد آن است، دخالت کند و این ادامه روابط مستحکم «حماس» با ایران را که به ضرر رابطه با خود مصر است تأیید می‌کند.
آنچه اکنون در غزه اتفاق می‌افتد با ابهام نیات اسرائیل مبهم است، هرچند ارتش این رژیم به رفح، آخرین نقطه نوار، رسیده است. اسرائیل در تلاش است تا با نیروی مسلح از شر «حماس» خلاص شود و در مورد آنچه پس از آن رخ می‌دهد سکوت می‌کند.
آیا زمانی که جنگ به پایان برسد، و امیدواریم به زودی روی دهد، اسرائیل پیوند غزه را به کرانه باختری می‌پذیرد و به تشکیلات خودگردان فلسطین اجازه می‌دهد بر آن حکومت کنند؟ بیم آن دارد که این امر منجر به ایجاد یک کشور واحد فلسطینی شود و نباید فراموش کنیم که این اسرائیل بود که به دنبال جلوگیری از آن بود و با اجازه دادن به «حماس» برای کنترل نوار غزه و اخراج تشکیلات خودگردان فلسطین موفق شد. آنچه سفرهای دوره‌ای دیپلمات‌های عرب دنبال می‌کند، توقف جنگ، خروج اسرائیل از غزه، بازگرداندن تشکیلات خودگردان فلسطین به اداره آن و اتصال نوار غزه به کرانه باختری است. آنچه در این گام‌های مجدانه غایب است، ابزار فشار است و این همان چیزی است که شورای امنیت را آخرین عرصه خواهد کرد. تا به امروز، «حماس» زیر بار خروج نمی‌رود و اسرائیل نیز بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطین را نمی‌پذیرد و امتناع هرچه بیشتر طول بکشد، برای جنبش و اسرائیل گران تمام خواهد شد.
راه‌حل سیاسی، در صورت بلوغ، می‌تواند حد نصاب لازم برای تحمیل قطعنامه بین‌المللی بر اسرائیل برای توقف جنگ و تحمیل چشم‌اندازی برای اداره بعدی غزه را تضمین کند. تا آن زمان، تلاش‌ها بر دستیابی به یک آتش‌بس متمرکز است، حتی اگر کوتاه باشد، که در آن آتش‌بس حاصل شود، برخی از زندانیان و گروگان‌ها آزاد شوند و کمک‌های امدادی رسانده شود.