تهرانی که فریب سایه‌اش را خورد

می‌گویند روباهی صبح هنگام رو به آفتاب می‌رفت. نگاهی به سایه‌اش انداخت و گفت:« امروز باید شتری شکار کنم». وقتی آفتاب اندکی بالاتر رفت، باز نگاهی به سایه‌اش انداخت و گفت:« می‌توانم دنبال یک بز بگردم». وقتی آفتاب به سقف آسمان چسبید و بالای سرش رسید نگاهی به سایه‌اش انداخت و گفت:« به مرغی بسنده خواهم کرد».
تهران که استاد شکار فرصت‌ها در اول صبح در چهار پایتخت عربی شده بود به این باور رسیده که عقربه‌های ساعتش می‌توانند برعکس زمان بگردند و روز به نیمه نرسیده می‌تواند سایه سلطه‌اش را برهرجا که بخواهد، بگستراند. اما خیلی دیر دریافت که زمان گذشته و یک‌راست به سمت نیم روز می‌رود. وقتی فهمید زمان به وقت کاخ سفید حرکت می‌کند شوکه شد، مرکزی که به نظرمی‌رسد تصمیم گرفته در وزن و حجم‌ها تجدید نظر کند و از نو نقش‌ها را در منطقه تقسیم کند که برخی خبرگان شکار در آن دچار اشتباه شده‌اند در انتخاب هدف و درک وزن حقیقی‌شان.
به اعتراف رئیس جمهوری اسلامی، شیخ حسن روحانی کشورش هماکنون یکی از سخت‌ترین روزها در تاریخ انقلاب اسلامی را از سرمی‌گذراند. خبرگزاری ایرانی سخنانش درباره اوضاع اقتصادی ایران را نقل کرده که پس از اجرایی شدن صفرسازی صادرات نفت سخن می‌گفته. او می‌گوید:« نمی‌توان گفت که شرایط ازجنگ(1980 تا 1988) بهتر یا بدتر است، اما در دوره جنگ ما مشکلات بانکی وفروش نفت یا واردات و صادرات نداشتیم. تحریم‌ها در حد خرید اسلحه بود». او افزود:« فشارهای دشمنان، جنگی بی سابقه است در تاریخ انقلاب اسلامی ما، اما نا امید نمی‌شویم و به آینده امید بزرگی دارم و براین باورم که ما می‌توانیم این شرایط دشوار را پشت سر بگذاریم به شرط آنکه متحد باشیم». اشاره روحانی در این لحظه سرنوشت ساز در تاریخ انقلاب ایران به وحدت داخلی، نشان می‌دهد اختلاف‌ها فقط در مراکز تصمیم گیری در باره چگونگی رویارویی با تهدیدهای امریکایی نیست بلکه میان خود مردم و نظام هم هست. به خصوص پس از حمله نیروهای «بسیج» به دانشجویان «دانشگاه تهران» که برای محکومیت سرکوب آزادی‌ها و بستن نشریه «صدا» دست به راهپیمایی زده بودند. این نشریه خواستار گفت‌وگو با واشنگتن شده بود. روشن است که سخنان و گفتمان بسیج مردم که نظام سرمی‌دهد با سردی مردمی روبه رو شده که علاقه‌ای ندارند وارد جنگی بشوند که نظام تصمیم گرفته برای حفظ منافعش و نه منافع مردم وارد آن بشود. مردمی که تقریبا میان حکومت‌شان و واشنگتن که به استفاده از نیروی نظامی مفرط  تهدید می‌کند، بی طرف ایستاده‌اند. تهران که موفق نشد دوستان اروپایی‌اش را متقاعد بکند در صادرات نفتش به آن کمک کنند، برسر استفاده از اختلافات اروپایی امریکایی به نفع خود قمار کرد. ایران به این باور رسید که می‌تواند اروپا را به اتخاذ موضع خارج از سیر تاریخی روابط میان واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی بکشاند. نظامی که برای مواجهه با بحران‌های سیاسی‌اش به دوگانه سیاسی پناه ‌برد و موضع رسمی‌اش را با «نه جنگ و نه مذاکره» اعلام کرد، به دیوار بسته خورد بعد ازاینکه ایالات متحده اعلام کرد نیروهای نظامی بیشتری را فرامی‌خواند آن طور که روزنامه «نیویورک تایمز» فاش ساخت که وزیر دفاع امریکا طرحی برای اعزام 120 هزار سرباز اضافه به خاورمیانه تهیه کرده است. این خبر همزمان شد با اعلام نتایج اولیه تحقیقات بین‌المللی درباره حمله به 4 کشتی تجاری در آبهای اقتصادی کشور امارات. تحقیقاتی که نشان می‌دهند تهران در آن دست داشته است که به نظر می‌رسد هنوز به این درک نرسیده که انجام مانور با روش‌های تاکتیکی با دشمنی که به پاسخ استراتژیک ویرانگر اشاره می‌کند، به جایی می‌کشد که نتایج غیر قابل تصوری خواهد داشت. گردن‌کشی ایرانی در مقابل خواسته‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای پایان دادن به دخالت در مسائل داخلی کشورهای مجاور و دست کشیدن از تهدیدهای توخالی درباره بستن راه دریانوردی درتنگه هرمز و باب المندب، واشنگتن را برآن داشت تا به آن کشور هشدار دهد مبادا خود یا نمایندگانش مرتکب خطا یا سوء تدبیر شوند که پاسخ مستقیم و سخت خواهد بود.
تهران می‌داند که سایه‌اش در عراق چیده شده و گفت‌وگوی رسمی و مردمی در عراق برسرچگونه بی طرف و دور ماندن از نتایج جنگ احتمالی است. همین طور میزبانش در لبنان آماده تحمل بار رویارویی دیگری نیست که رنج جنگ 2006 را به یاد لبنانی‌ها بیاندازد به خصوص که لبنان خود بحران اقتصادی خفه کننده‌ای را تجربه می‌کند که نیاز به ثبات سیاسی و امنیتی دارد تا از آن عبور کند. در همین حال جماعت حوثی ابتکار عمل را از دست خواهد داد اگر با ضربات تنبیهی امریکا مواجه بشود در پاسخ به هرگونه مزاحمت نظامی که دست به آن بزند. می‌ماند سوریه که حضور ایران در آن زیر نظارت روسیه است که سیستم دفاعی‌اش را حتی برای دور ساختن نیروی هوایی اسرائیل به کار نبرد آن هم زمانی که پایگاه‌های ایرانی در سوریه هدف قرار می‌دادند. براین اساس این بار تهران نمی‌تواند با ابزار همیشگی به شکار برود بعد ازاینکه شکارچیان دیگر تصمیم گرفتند قواعد رویارویی را تغییر دهند.