انعام کجه جی
روزنامه نگار ونویسنده
TT

کمک هزینه آمد، خوش آمد 

ولوله‌ و پرسش‌ها در میان نویسندگان، هنرمندان و روزنامه نگاران عراقی. مسبب آن اطلاعیه وزارت فرهنگ مبنی بر راه اندازی کمک هزینه اختصاص یافته به آنها و سررسید سال گذشته 2022 است. ذی نفعان منحصراً کسانی هستند که عضو اتحادیه نویسندگان، انجمن هنرمندان تجسمی و شاعران مردمی و دو اتحادیه هنرمندان و روزنامه نگاران باشند. هر یک از آنها یک مستر کارت دریافت می‌کنند که به او امکان دریافت کمک هزینه صادر شده توسط بانک الرافدین را می‌دهد.
نویسنده عرب به طور کلی در وضعیت اسفباری زندگی می‌کند. نویسنده در حرفه‌های مختلف کار می‌کند و به رؤیای نویسندگی می‌چسبد تا چشمه استعدادش نخشکد. در عراق اوضاع بدتر است. در یک دوران تاریک که همه آن را به یاد دارند، نویسندگان و اساتید دانشگاه، کتابخانه‌های خود را فروختند تا برای خانواده خود غذا و دارو بخرند. دلالاها آستین‌های خود را بالا زدند و هزاران نسخه خطی گرانبها به کشورهای همسایه درز کرد. آثار باستانی بین‌النهرین به حراجی‌های پاریس، لندن و نیویورک رسیدند. طومارهای تاریخی تورات که قرن‌ها پیش در بابل نوشته شده و در صندوقچه‌های نقره نگهداری می‌شد، به صورت قاچاق به اسرائیل برده شد. پول نه تنها عروس، بلکه روح را می‌خرد.
چرا در عراق بدتر است؟ چون آدم‌های خوبی که حرفه ادبیات آنها را فراگرفته در اخبار می‌شنوند و در روزنامه‌ها می‌خوانند دزدی‌های میلیاردی را. دزدها فرار می‌کنند، پرونده‌ها بسته می‌شوند و به همان‌ بی‌گناهی که مادرانشان آنها را به دنیا آوردند بازمی‌گردند. کمک هزینه برای نویسنده، هنرمند و روزنامه‌نگاری که برای زندگی تلاش می‌کند چقدر است؟ چند سال پیش تصمیم بر این شد که به هر کدام یک میلیون و 200 هزار دینار اعطا شود. سپس کمک هزینه سالانه به یک میلیون کاهش یافت. بعد متوقف شد و پارسال با 600 هزار دینار برگشت. و از آنجایی که تا پایان سال مالی پرداخت نمی‌شود، اطلاعیه فوق درباره توزیع آن در این هفته منتشر شد. این کمک هزینه بار دیگر به 317 هزار دینار کاهش یافت. یعنی 240 دلار. پیش‌خدمت خانگی در کشورهای عربی تولیدکننده نفت مانند عراق این مبلغ را ماهانه و نه سالانه دریافت می‌کند.
زنان و مردان جوان از دانشکده‌های ادبیات، هنر و... فارغ التحصیل می‌شوند و شغلی پیدا نمی‌کنند. مشاغل با مبالغ مشخص فروخته می‌شوند و راه را برای کسب درآمد باز می‌کنند. در دوره قبل، گواهی‌های جعلی از بازار «مریدی» خریداری می‌شد و امروز از دانشگاه‌های پنهانی که هیچکس راه رسیدن به آنها را نمی‌شناسد، مدرک دکترا در اینترنت به فروش می‌رسد. آیا درجه علمی اثری در بهبود زندگی نویسنده دارد؟ قدیم‌ها حقوق و درصدی بیشتر از آن را تحت بند «هزینه زندگی» دریافت می‌کردیم. و دینار محترم ما 3 دلار خریده می‌شد و گرانی کنترل شده بود.
نظرات نویسندگان و روزنامه نگاران را در شبکه‌های اجتماعی می‌خوانی و تلخکامی را که احساس می‌کنند، می‌فهمی. یکی از آنها می‌گوید که کمک هزینه، طبق دستورالعمل، «به ازای هر نفر»، یعنی رأس، مانند گاو محاسبه می‌شود. موقعیت اجتماعی گیرنده مورد توجه قرار نمی‌گیرد و همچنین تعداد فرزندان و افراد تحت تکفلش در نظر گرفته نمی‌شود. نصیف الناصری، شاعر عراقی، که به عنوان رفته‌گر در سوئد کار می‌کند، می‌نویسد:« من از کارم در زباله‌ها شکایت نمی‌کنم، زیرا خودم زندگی‌ام را تامین می‌کنم. من سعی می‌کنم بنویسم و به پروژه ادبی خود وفادار باشم و درگیر کار با دزدها و سیاستمداران فرقه‌گرا نباشم».
سپس شخصی می‌آید و هزاران نویسنده و هنرمند عراقی مقیم خارج را سرزنش می‌کند که از جریان‌های ناشناس کمک‌های مالی دریافت می‌کنند. وزیر فلانی و نماینده بهمانی از یاد می‌برند که خود تابعیت اروپایی یا آمریکایی داشته و معارض بوده و کمک و هدایای پناهندگان از طرف‌های دیگر دریافت می‌کرده. امروز کشورهای غربی پرونده ده‌ها نفری را باز می‌کنند که همچنان آن کمک‌های ماهانه و مزایای بیمه درمانی را حفظ کرده‌اند، هر چند که بازگشته‌اند تا بر تخت‌های قدرت در مام میهن بنشینند. یک پا اینجا و یک پا آنجا. آکروبات بازی.
متاسفانه بودجه وزارت فرهنگ در بین وزارتخانه‌ها کمترین است. همچنین روش اعطا یا تکریم مشکلی را حل نمی‌کند. در دستورالعمل این وزارتخانه آمده است:« افراد متوفی از پرداخت کمک هزینه مستثنی هستند».